Mikil veðrabreyting - að litlu gagni?

Fram til laugardags (4. júní) verða miklar breytingar í skipan háloftaveðurkerfa við norðanvert Atlantshaf. Í stað þess að kalt loft hefur verið ríkjandi fyrir suðvestan og vestan okkur tekur hlýtt loft völdin á þeim slóðum. Óvíst er hvort þetta gagnast framsókn sumarsins hér á landi. En lítum á málið. Fyrst er þykktarspákort fyrir föstudagsmorgun (3. júní) kl. 9.

Þetta kort ætti að vera orðið kunnuglegt föstum lesendum hungurdiska, það sýnir myndarlegan kuldapoll á austurleið yfir Vestfjörðum. Jafnþykktarlínur eru svartar og sýna þykktina í dekametrum (dam = 10 metrar). Því lægri sem hún er, því kaldara er loftið. Á sumrin viljum við helst ekki sjá þykkt sem er minni en 5400 metrar. Hér er hún innan við 5240. Kuldapollurinn er á miklu skriði þannig að óvíst er hvort hann muni valda miklum skúrum þegar hann fer hjá - ekki alveg víst það.

Lituðu svæðin sýna hita í 850 hPa - hér í um 1450 metra hæð. Þeir sem sjá vel greina lítinn blett yfir landinu þar sem frostið er meira en 8 stig. Þetta er allt of kalt, frostmarkið er kannski í 500 metra hæð yfir sjó, og næturfrost verður í byggð þar sem vindur er hægur og lítið af skýjum.

En nú verða hins vegar veruleg umskipti til laugardagskvölds (4. júní) kl. 21.

Þetta er eitthvað annað, blái liturinn nærri kominn út af kortinu. Framrás hlýindanna er svo snörp að aftasti hluti kalda loftsins lokast inni og hrekst nú til Bretlandseyja. Skyldi hann valda þrumuveðri þar? Við Hvarf á Grænlandi er hlýr hóll, þar er þykktin 5600 metrar - hitabylgjutala. Það er 5460 metra línan sem strýkur vestur- og suðurströnd Íslands. Frostlaust er í 850 hPa víðast hvar á kortinu. Nú á eftir að losna við svalt sjávarloftið í neðstu lögum við landið. Það tekst ekki nema þar sem vindur stendur af landi og sólin skín. Ég hef ekki litið á það í smáatriðum hvort hiti muni einhvers staðar ná 20 stigunum. Það kemur bara í ljós.

En - en þið sjáið að jafnþykktarlínurnar eru gríðarlega þéttar fyrir norðvestan land og þar liggur kuldaboli í leyni - tilbúinn til sóknar suður um Ísland strax á sunnudag. Lítum betur á það.

Við horfum á þessa mynd í tveimur áföngum. Fyrst er það norðurhvelið allt - bera má saman við myndir hér á blogginu fyrir nokkrum dögum. En kortið sýnir spá um legu 500 hPa-flatarins yfir norðurhveli um hádegi á laugardag (4. júní). Jafnhæðarlínur eru teiknaðar með bláum og rauðum heildregnum línum. Þykka rauða línan er 5460 metrar. Fyrir aðeins nokkrum dögum var hún langt sunnan Íslands en fer norður yfir landið á morgun (föstudag).

Við sjáum líka að hin sjaldgæfa 5820 metra lína (rauð) hefur tekið á sig mikinn krók langt fyrir suðvestan land. Það er skemmtilegt að sjá hvernig vestanáttarhringrásin mikla um norðurhvel hefur nú brotnað niður í fjölmargar smálægðir (kuldapolla) sem spilla (?) veðri hver á sínum stað. Undir hæðinni miklu yfir Bandaríkjunum er þykktin orðin meir en 5760 metrar. Það fer að verða óþægilegt, sérstaklega þar sem rakur vindur stendur af hlýjum Mexíkóflóanum. Þar fer fellibyljatíminn að hefjast og hitabeltislægðir fara að komast á kreik þegar hvarfbaugsröstin mikla slaknar nægilega. Hún býr við veðrahvörfin og sést á 200 hPa-kortum.

Fjólubláu svæðin á kortunum sýna hvar tölvan telur spána óvissa sem nemur 2 til 4 dekametrum. En Ísland er þarna einhvers staðar og við lítum á sömu mynd, nú sýnir hún minna svæði.

Kortið gildir á hádegi á laugardag (4. júní). Hér sjáum við hæðina miklu og 582 dam (= 5820 metrar) línan sést vel. Kuldapollurinn sem lokaðist inni er hér sem mjög snarpt lægðardrag suður af landinu á leið til Bretlands. Síðan er mikill vindstrengur yfir Grænlandi og honum fylgir snarpt lægðardrag. Ég hef merkt það sem gula ör sem stefnir skammt norðan Íslands.

Nú er spurningin hvað úr verður á sunnudag og síðan áfram. Lægðardragið fer fljótt hjá en á eftir því kemur síðan hæðarhryggur norður úr hæðinni miklu. Hvar lendir hann? Hversu þrálátur verður hann? Verðum við í hæðar- eða lægðarbeygju í næstu viku? Endist hæðin mánuðinn út? [Þessi síðasta spurning er vafasöm - við getum ekkert um það vitað - spáið frekar í kaffibolla].

Athugasemdir

[Hermundur Sigurdsson (IP-tala skráð) 3.6.2011 kl. 14:38]

Má þá ekki búast við þrumum og eldingum hér og jafn vel haglélum þegar svo skörp hitaskil ýta í burtu köldu lofti? Hvað með framhaldið mun kalda tungan taka við völdum aftur eftir helgi?

[Jóhanna Hákonardóttir (IP-tala skráð) 3.6.2011 kl. 21:34]

Var að ganga í Esjuhlíðum seinnipartinn í dag. Slapp við rigningu en lenti í smá hundslappadrífu í neðsta parti stígsins. Trausti, takk fyrir sumarspána!

Tími til kominn! 

[Aðalsteinn Agnarsson, 3.6.2011 kl. 23:45]

Trausti er flottur eins og venjulega.

[Trausti Jónsson, 4.6.2011 kl. 01:22]

Hermundur: Þrumur og hagl fylgja oft snörpum kuldapollum en landið hefur tæpast verið nægilega hlýtt í dag til að setja slíka atburðarás af stað. Köld tunga úr norðri á að taka völdin eftir helgi - sé að marka tölvuspár.

Annars takk fyrir hrósið.