Sumareinkunn Reykjavíkur og Akureyrar 2025 - auk meðalhita alþjóðasumarsins

Ritstjóri hungurdiska hefur nú reiknað „einkunn“ sumarsins 2025 í Reykjavík og á Akureyri. Aðferðin hefur verið skýrð áður (og er auðvitað umdeilanleg). Sumarið nær hér til mánaðanna júní til ágúst - aðferðin gæti gengið fyrir maí líka en varla september. Hæsta mögulega einkunn í þessu kerfi er talan 48 - ekkert sumar hefur náð slíkum hæðum - hvorki í Reykjavík né á Akureyri, hæsta einkunn fær nú sumarið á Akureyri 2021, 43. Lægsta mögulega tala er núll, sumarið 1983 komst nærri henni í Reykjavík - einkunn þess sumars var einn. Rétt er að taka fram að einkunnin er háð hverjum stað - hún gefur engan tölulegan samanburð milli stöðva. Auk þessa getur einkunn sumars breyst frá ári til árs - vegna þess að þegar nýtt sumar bætist í safnið getur það stolið stigum frá fyrri sumrum.

Sumareinkunn Reykjavíkur 2024 er 24. Það er í meðallagi og 11 stigum meira heldur en 2024 fær. Súlurnar á myndinni sýna einkunn hvers árs. Mánuðirnir þrír, júní, júlí og ágúst skila hver um sig átta stigum. Júní var svalur, en sólskin og fremur rýr úrkoma eykur veg hans.

Það vekur alltaf athygli á sumareinkunnarmyndinni í Reykjavík hversu tímabilaskipting er mikil. Tíuárameðaltal fór lægst niður í 15 stig á árunum 1975 til 1984, en hæst í 32 stig, á árunum 2003 til 2012 - árin 2009 til 2012 skera sig sérstaklega úr fyrir gæði - og 2019 síðan í sama flokki. Almennt má segja að sumur hafi síðasta áratug verið alveg á pari við það sem best gerðist áður en kuldaskeiðið alræmda skall á af fullum þunga á sjöunda áratug 20. aldar.

Eins og áður sagði telst maí ekki með - hefði sá mánuður verið með hefði einkunnin væntanlega orðið eitthvað hærri - stolið af öðrum árum.

Sumarið telst á þessum kvarða einnig í meðallagi fyrir norðan, fær 25 stig. En hér er misskipting milli mánaða mikil. Júní fékk ekki nema eitt stig (kalt og blautt), júlí 11 stig og ágúst 13 stig - vantar ekki nema 3 stig í toppeinkunn.

Heildaútlit línurits fyrir Akureyri er nokkuð annað en fyrir Reykjavík. Lægsta tíu ára meðaltalið er þannig 19 (1966 til 1975) og það hæsta 29 (2000 til 2009) - munar 10 stigum, en 17 í Reykjavík. Ritstjóri hungurdiska túlkar það svo að meiri þráviðri séu syðra heldur en nyrðra - mánuðirnir „sjálfstæðari“ á Akureyri heldur en í Reykjavík. Þannig eru það 5 sumur í Reykjavík sem ekki ná 10 stigum, en aðeins 1 á Akureyri (1985). Ellefu sumur ná 35 stigum eða meira í Reykjavík - en ekki nema fimm á Akureyri. Þetta bendir til þess að mánuðir í Reykjavík „vinni“ fremur sem heild heldur en fyrir norðan. Ekki er þó á þessari hegðan byggjandi við langtímaveðurspár - eins og sumarið 2023 sýndi glögglega.

Það er nákvæmlega ekkert samband á milli sumareinkunnar nyrðra og syðra. Þó eru fleiri sumur góð á báðum stöðum (samtímis) heldur en vond á báðum. Frábærlega góð á báðum stöðum voru 1931, 1939, 1957, 2004, 2007, 2008 og 2012, en 1959, 1969, 1992 og sumarið í ár voru slök á báðum stöðum - 1983 var ekki sérlega gott á Akureyri heldur - á mörkum hins slaka.

Munum að lokum að þetta er bara ábyrgðarlaus leikur - ekki má nota þessar niðurstöður í neinni alvöru. Svo er september eftir - hann telst formlega til sumarsins í árstíðaskiptingu Veðurstofunnar.

Alþjóðasumarið - landsmeðalhiti í byggð.

Við höfum oft áður litið á meðalhita mánaðanna júní til ágúst saman. Þetta er sá tími ársins sem Alþjóðaveðurfræðistofnunin skilgreinir sem sumar á norðurhveli jarðar, Veðurstofan telur september með. Skipting þessi hefur komið til ítarlegrar umræðu hér á hungurdiskum.

Að þessu sinni var meðalhiti í byggðum landsins 10,4 stig. Ef við teljum frá og með 1874 hefur hann tíu sinnum verið jafnhár eða hærri heldur en nú, þar af fimm sinnum á þessari öld (2003, 2021, 2014, 2004 og 2010). Á fyrri tíð var hann hærri 1933, 1880, 1939 og 1934, og jafnhár 1953. Munum að júní var fremur kaldur í ár. 

Heildarleitni sumarhitans er um 0,8 stig á öld. Sumur sjöunda og áttunda áratugar síðustu aldar liggja mjög í huga ritstjóra hungurdiska, þegar hann var á tánings- og þrítugssaldri. Á þeim 50 til 60 árum sem síðan eru liðin hefur hlýnað um meir en 1,2 stig. Er nokkur furða að honum finnist öll sumur nú hlýrri og betri en áður - jafnvel þau lakari. Köld sumur hafa lengi látið bíða eftir sér. Við skulum þó muna að hnattræn hlýnun mun seint útrýma þeim og enginn má verða hissa þótt það gerist. En ekkert (alþjóða-) sumar hefur enn náð því að lenda „út úr kortinu“ hvað hlýindi snertir. Við bíðum enn 12 stiga sumars. Það gæti komið.