20.2.2014 | 01:08

Í þessari syrpu

Lægsti lágmarkshiti á landinu í núverandi syrpu mældist í Svartárkoti rétt eftir miðnætti (miðvikudag 19. febrúar), -28,9 stig. Þetta er lægsti hiti sem mælst hefur í febrúar í fimm ár, en þann 12. árið 2009 mældist frostið á sama stað -29,0 stig. Árið áður fór febrúarfrostið mest í -30,3 stig í Veiðivatnahrauni annan dag mánaðarins.

Þetta eru allt lágar tölur og talsvert lægri heldur lægst lágmark landsins er að meðaltali í febrúar. Síðustu 10 árin (2004 til 2013) er landsmeðaltalið -24,1 stig - en -22,5 ef aðeins er tekið til stöðva í byggð. Það er annars nokkuð merkilegt hvað hálendisstöðvarnar eru stutt komnar í að hirða upp öll dægurmet mánaðarins, aðeins 7 af 29. Þetta stafar e.t.v. af því hversu vetur hafa verið hlýir á síðustu árum en líka af því að á vetrum ræðst lágmarkshiti mest af útgeislunar- og (van-)blöndunaraðstæðum - en síður af aðstreymi kulda annars staðar frá.

Þetta má e.t.v. sjá með því að athuga hver sé lægsti hiti sem mælst hefur í 850 hPa-fletinum yfir landinu - í 1000 til 1500 metra hæð - í háloftaathugunum á Keflavíkurflugvelli. Eitthvað vantar inn í röðina, en við höfum samt sæmilegar upplýsingar aftur til áranna upp úr 1950. Lægsti febrúar 850hPa-hitinn á þessu tímabili er -25,7 stig - í miklu kuldakasti 6. febrúar 1969.

Þetta segir okkur að sárasjaldgæft er að hiti fari niður fyrir -25 stig yfir fjöllum landsins. Talan er væntanlega eitthvað algengari yfir landinu norðaustanverðu heldur en yfir Keflavíkurflugvelli - en það gerist samt ekki nema á margra ára fresti. - Auðvitað eigum við eftir að sjá enn lægri hita - en sárasárasjaldan.

Ef við nú ímyndum okkur að 850 hPa-flöturinn standi neðarlega, t.d. í 1000 metrum myndi vel blandað loft sem væri -25 stig í fletinum verða -15 stig við sjávarmál. Þessi hiti (kuldi) er sum sé nokkurn veginn sá mesti sem við getum búist við nærri sjávarmáli hér á landi í hvassviðri (vel blönduðu).

Allur lægri hiti en þetta getur (í febrúar) ekki orðið til nema fyrir útgeislun - og ekki nóg með það heldur verður loftið að fá að liggja óblandað meðan það kólnar.

Í dag (miðvikudaginn 15. febrúar) var 850 hPa-flöturinn í 1340 metra hæð yfir Norðausturlandi og hitinn þar -12 stig (ef trúa má evrópureiknimiðstöðinni). Hefði þetta loft blandast niður í það sem neðar var (í ótakmörkuðu magni) hefði hiti við sjávarmál orðið +1 stig en uppi við Svartárkot -3 stig.

Nú, hitinn í Svartárkoti var einmitt kominn í -3 stig núna á miðnætti (19.2. kl.24) - enda var vindur orðinn 13 m/s. Ekki vitum við hversu þykkt kalda lagið var sem kom hitanum niður í -28,9 stig en þykkt hefur það ekki verið.

En ný dægurlágmörk í þessari syrpu urðu tvö - ekki er svo mjög langt í mánaðarlágmarkið. Það er -30,7 stig, sett í Möðrudal 4. febrúar 1980. Þá var hiti í 850 hPa svipaður og nú (sjá viðhengin).

Landsmeðalhitinn (á sjálfvirkum stöðvum í byggð) fór niður í -4,2 stig í gær, þann 18. og landsmeðallágmarkið (í byggð) var -7,3 stig. Það er 28. febrúar 1998 sem er kaldastur febrúardaga á sjálfvirku stöðvunum (frá 1996). Þá var landsmeðalhitinn -11,6 stig, meðallágmarkið var -13,8 stig og landsmeðalhámarkið var -9,7 stig. Það síðastnefnda var -2,7 stig í gær.

Af þessum tölum má sjá að þrátt fyrir nýju landsdægurlágmörkin tvö (og mikla hrinu dægurlágmarksmeta einstakra stöðva) hefur loftið yfir landinu ekki verið sérstaklega kalt. Við í nördaheimum skemmtum okkur þó alltaf við ný met.

Hvert skyldi svo vera elsta dægurmet í febrúar sem enn stendur? Það var sett í Möðrudal þann 14. árið 1888 og sömuleiðis stendur enn met frá sama stað sett þann 22. 1892. Hæsta lágmarksdægurmet febrúar (sem stendur) er það sem er líklegast til að falla á næstu árum, -24,0 stig í Möðrudal 22. febrúar 1986. [Reyndar er met hlaupársdagsins ekki nema -21,3 stig. Það met er betur varið en annarra daga]. Möðrudalur á 15 af 29 dægurmetum febrúarmánaðar.

Annars verður að segjast að veðurlagið er orðið mjög óvenjulegt - austan- og norðaustanáttin virðist ekkert vera á undanhaldi. Þurrkarnir um landið vestanvert verða athyglisverðari með hverjum deginum. Við gefum þessu auga á næstunni.

Hungurdiskar eru í kælingu þessa dagana. Það stafar af önnum ritstjórans við annað - flutninga, tiltektir, fyrirlestragerð og fleira.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu: