Breytileiki hita frá ári til árs 2

Þá er reiknað hvernig hiti í Reykjavík breytist með ríkjandi vindi í háloftunum. Í ljós kemur að því stríðari sem vestanáttin er því kaldara er í veðri, því meiri sem sunnanáttin er - því hlýrra er í veðri og því hærri sem 500 hPa-flöturinn er því hlýrra er í veðri. Við eigum til mælingar á þessum þremur þáttum aftur til 1949. Fyrsta myndin sýnir niðurstöður.

 

Lóðrétti ásinn sýnir raunverulegan meðalhita, en sá lárétti reiknaðan. Árin eru merkt með krossi og ártali. Við sjáum strax að 1979 er langkaldast - en reiknaður hiti þess er samt litlu lægri heldur en 1983. Árið 2003 er hlýjast en bæði 1960 og 2002 reiknast hlýrri.

Ef við rýnum í myndina má sjá að kuldaskeiðið á árunum frá 1965 til 1995 er kaldara heldur en hringrásarreikningarnir segja til um, árin eftir aldamót eru hlýrri heldur en reikningarnir segja.

Þetta sést vel á næstu mynd.

Hér sýnir blár ferill mældan hita, en sá rauði þann reiknaða. Hér má greinilega sjá að ferlarnir fylgjast allvel að frá ári til árs - en flest köldu árin eru þó neðan við reiknaða hitann og þau hlýju ofan við - en samt þannig að munurinn er greinilega meiri á þessari öld heldur en á hlýskeiðinu fyrir 1965.  

Við skulum kalla muninn á reiknuðum og réttum hita óútskýrðan afgang og búum til tímaröð hans frá 1949 til 2013.

Við sjáum að hringrásin í næsta nágrenni landsins skýrir um það bil helming breytileikans. Leifin breytist hins vegar furðureglulega eftir tímabilum - áratugasveiflur hitans sitja eftir óskýrðar.

Allir þessir reikningar eru gerðir til skemmtunar - munið það lesendur góðir.

Skiptir um tímabundið?

Mestallan september hefur hann legið í suðlægum áttum, en austlægar og vestlægar hafa skipst nokkuð á. Nú ber svo við evrópureiknimiðstöðin gerir ráð fyrir að austan- og jafnvel norðaustanáttir verði ofan á (að meðaltali) næstu tíu daga. 

Lítum fyrst á meðalþrýstikort septembermánaðar.

 

Heildregnu línurnar sýna sjávarmálsþrýsting - en litirnir vik frá meðallagi áranna 1981 til 2010. Sjá má að þrýstingur hefur verið fyrir neðan meðallag (bláir litir) fyrir vestan og norðvestan land en yfir því suðausturundan (bleikir litir). Við vitum hvað þetta var, rigningatíð á landinu sunnan- og vestanverðu - en öllu þurrara norðaustanlands. 

Spákort næstu tíu daga sýnir mikla breytingu - en spáin hefur að sjálfsögðu ekki ræst ennþá.

 

Hér er komið lágþrýstisvæði fyrir sunnan land - með mestu neikvæðu viki vestur af Bretlandseyjum en jákvæðu yfir Grænlandi. Ef það væri júlímánuður - þýddi þetta áframhaldandi rigningu - mikil lægðabeygja er á þrýstisviðinu yfir landinu og í nágrenni þess. En af því að nú er komið haust er loftið ekki eins óstöðugt eftir að hafa farið yfir landið eins og að sumarlagi. Við gætum því séð nokkra þurra daga á tímabilinu á Suðvesturlandi (ekki þó alla). Aftur á móti gæti rignt mikið eystra. 

Reiknimiðstöðvar - bæði sú evrópska og sú bandaríska telja að vindur snúist meira til norðausturs á síðari hluta tímabilsins. Það er þó óvissu undirorpið.

En ef af þessum áttaskiptum verður kemur hingað dágóður skammtur af hlýju lofti upp úr helgi. Varla nægilega hlýr til þess að hægt verði að tala um sumarauka - því vindur á að verða býsna hvass og ekki verður alveg þurrt vestanlands með hlýindunum - eystra rignir í hafáttinni. 

En óskhyggjan má leika lausum hala - kannski fáum við að sjá góðar tveggja stafa hitatölur. Nú - ef hann hallast síðan í norðaustur kólnar auðvitað aftur - en nokkra daga tekur að ná í alvörukulda. Ekki víst að það takist í þessum áfanga.