Enn af langtímahitameðaltölum

Hér er fjallað um samanburð á langtímameðaltölum hita og þykktar. Við berum saman hita í Stykkishólmi og þykktina á 65°N og 20°V eins og hún reiknast í bandarísku endurgreiningunni.

Við getum ekki farið eins langt til baka og endurgreiningin nær (1871) vegna þess að hún ofmetur þykkt á ársgrundvelli fram undir 1920. Fleira er úr skorðum í endurgreiningunni á þeim tíma. Það hefur verið rakið að einhverju leyti áður á þessum vettvangi.

En fyrri mynd dagsins sýnir 360-ára keðjumeðaltöl hita og þykktar.

 

Kvarðinn til vinstri sýnir þykktina í dekametrum en sá til vinstri hitann. Lárétti ásinn sýnir tíma. Hann er merktur þannig að t.d. sýnir 1930 meðaltal áranna 1901 til 1930, meðaltal áranna 1981 til 2010 sker 2010-línuna. Ferlarnir tveir falla ótrúlega vel saman - nokkru munar þó í upphafi meðan greiningargallinn stóri hefur áhrif (tímabilið 1891 til 1920 er í jaðri myndarinnar). Myndin batnar við stækkun.

Lágmarkið er á sama stað (1995: árin 1965 til 1994) og sömuleiðis hámarkið (rétt um 1960: 1931 til 1960). Hér gefur þykktin 533 dekametrar hitann 3,7 til 3,8 stig. Nú er það svo að þessi þykkt gefur ekki sama hita alls staðar. Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs - en ekki niður við sjávarmál. Þar sem loft er vel blandað (hitahvörf ekki mjög öflug) er betra samband á milli sjávarmálshita og þykktarinnar. Vindur og upphitun að neðan sjá um blöndun. Samband þykktar og hita er því best þar sem bæði er hvasst og sjór eða land er hlýrra en loftið ofan við. Hér á landi er blöndun mun betri á vetri en sumri. Yfir meginlöndunum er blöndunin betri að sumri heldur en að vetri.

Höfum í huga að bandaríska greiningin notar hitann í Stykkishólmi ekki neitt - gott samband táknar það að reiknilíkaninu tekst vel til.

Hin myndin er alveg eins nema hvað á henni eru meðaltölin 120-mánaða löng (10 ár).

 

Hér er fylgnin einnig býsna góð. Það er reyndar eftirtektarvert að hlýindin í kringum 1940 og áratuginn þar á eftir skera sig miklu betur úr í þykkt heldur en hita. Minni munur er á þeim þykktartopp og þeim nýlega heldur en á hitatoppunum tveimur. Sömuleiðis er núverandi þykktartoppur talsvert feitari heldur en núverandi hitatoppur og fyrri þykktartoppur.

En ekki er efni til að velta sér upp úr smáatriðum myndarinnar - sérstaklega vegna þess að þykktargreiningin er ekki negld niður með háloftaathugunum nema aftur til 1950 eða svo (um 1960 á myndinni). Reyndar eru háloftaathuganir ekki notaðar í greiningunni á fyrri hluta myndarinnar.