Hlýjar sunnanáttir?

Að sögn reiknimiðstöðva verður sunnanátt ríkjandi á næstunni með hlýviðri miðað við árstíma og mikilli úrkomu um landið sunnanvert. Fjölmörg lægðakerfi eiga að fara yfir landið eða vestan við það og erfitt að fylgja þeim öllum eftir í spám. Við lítum vonandi á þau mál ef einhver sérstök tíðindi verða uppi - en lítum í dag til heiðhvolfsins  - en þar virðist merkileg breyting vera í uppsiglingu.

Lítum á spá bandarísku veðurstofunnar (gfs-líkanið) um hæð 30 hPa-flatarins og hita í honum um hádegi á morgun (miðvikudaginn 2. janúar).

Kortið sýnir meginhluta norðurhvels jarðar norðan við 25. breiddarstig, Ísland er rétt neðan við miðja mynd. Kort -, tölur og kvarðar sjást mun betur sé kortið stækkað. Jafnhæðarlínur eru svartar og merktar í dekametrum (1 dam = 10 metrar), en litafletir sýna hita. Fjólublái liturinn byrjar við -82°C frost. Brúna svæðið er hlýjast, þar er frostið ekki nema -30°C. Ef vel er að gáð má sjá örsmáa dökkbrúna bletti þar sem talan -28 sést.

Innsta jafnhæðarlínan, alveg inni undir L-inu sýnir 22100 metra (22,1 km), en sú hæsta 23800 metra (23,8 km). Aðeins ein lægð er á öllu hvelinu. Það er venjulegt ástand. Mikill vindur blæs umhverfis lægðina í vindröst sem á erlendum málum er kennd við heimskautanóttina (polar night jet) - við gætum kallað hana skammdegisröstina. Hámarksvindur hennar er venjulega heldur ofar en þetta kort sýnir, í 25 til 30 km hæð frá jörð.

Ef trúa má reikningum bæði gfs-líkansins og evrópureiknimiðstöðvarinnar verður gríðarleg breyting í heiðhvolfinu næstu daga og sýnir síðara kortið stöðuna eins og reikningar sýna hana verða á sunnudaginn kemur, 7. janúar.

Við sjáum hér að lægðin hefur skipst alveg í tvennt og austanátt er ríkjandi norðan við lægðarmiðjurnar. Skammdegisröstin hefur slitnað í sundur. Þegar þetta gerist getur ástandið í bylgjumynstri veðrahvolfsins orðið mjög óstöðugt í nokkra daga á eftir með tilheyrandi hitabylgjum og kuldaköstum víða um norðurhvel. Áður en vit fór að verða í veðurspám meira en 1 til 3 daga fram í tímann þóttu snöggar breytingar í heiðhvolfinu hafa forspárgildi því tölvuspárnar náðu illa til heiðhvolfsins. En nú talast hvolfin tvö náið hvort við annað í líkönum.

En það er gaman að geta fylgst með svona risastórum breytingum í beinni útsendingu.