Að mörgu að hyggja

Óvenjuhlýtt loft verður yfir landinu um helgina - en þar sem vindur er yfirleitt hægur er ekki sjálfgefið að kalda, þunga, loftið næst jörðu yfirgefi svæðið. Jú, þar sem það getur streymt niður í móti og út á sjó kemur hlýtt loft að ofan í stað þess. Að spá um hita á einstökum stöðum er mjög erfitt. Síðdegis þegar ritstjórinn ók um Kjalarnes var -5 stiga frost á stöð Vegagerðarinnar við Móa - en við Skrauthóla var komið í +1 stigs hita og utar á nesinu mígrigndi. Þetta er alveg sérlega varasamt veðurlag því hálka getur myndast skyndilega - og verið þar sem engin virðist. 

En við skulum líta á nokkur kort og sjá hvernig vandinn birtist. Fyrst er eitt sem sýnir sjávarmálsþrýsting og mættishita í 850 hPa fletinum á sunnudagsmorgunn (22. nóvember) kl. 6. Mættishiti lofts er sá sem við myndum mæla ef við gætum dregið það óblandað niður í 1000 hPa (nærri sjávarmáli). 

Litirnir sýna mættishitann. Þeir sem rýna í kortið munu sjá töluna 23,6 stig yfir Hornströndum. Já, ef við gætum náð loftinu í 1400 metra hæð óblönduðu niður til sjávarmáls yrði það 23,6 stiga heitt. Slíkt er auðvitað óskhyggja - og sérstaklega í hægum vindi. Við skulum líka taka eftir lægðinni kröppu suður af Grænlandi. Loftið í henni er komið langt úr suðri - kortið sýnir mættishitann 27,1 stig suður af lægðarmiðjunni. 

Vert er að fylgjast með þessari lægð - en reiknimiðstöðvar eiga ekki létt með að höndla hana - meir um það hér síðar.

Næst er það spákort harmonie-líkansins um hita í 2 m hæð á landinu á sunnudag kl.6 - sama tíma og kortið hér að ofan sýnir.

Hér má sjá tilraun líkansins til að segja okkur hvar kalda loftið þrjóskast við. Vel hefur gengið að losna við það um landið norðvestanvert - enda er vindur þar einna mestur - 9 stiga hiti á Hornbjargsvita. En kuldinn liggur víða - frost er á bláu svæðunum og meira að segja má sjá meir en -10 stiga frost á blettum á hálendinu - en í niðurstreyminu norðan Vatnajökuls er 6 stiga hiti í Kverkfjöllum.

Förum næst upp í 100 metra hæð í líkaninu - alls staðar 100 metra yfir yfirborði landsins - hvort sem er á láglendi eða hálendi.

Hér eru frostsvæðin miklu minni umfangs - berið t.d. saman hita kortanna í Skaftafellssýslu - þau gilda á sama tíma. Hitinn í Kverkfjöllum er 12 stig. Eins og augljóst ætti að vera er varla hægt að ætlast til þess að líkanið hafi alls staðar á réttu að standa í stöðu sem þessari - hitinn sveiflast mikið bæði lárétt og lóðrétt - blöndun er afleit í allra neðsta laginu. 

Þessi vandræði ná ekki aðeins til hitans heldur einnig til raka - kortið hér að neðan sýnir rakaspá líkansins kl. 18 á morgun, laugardag 21. nóvember. 

Rakastigið við Faxaflóann er hátt í 100 prósent - í skýlausu veðri (megi trúa líkaninu) - skyldi verða þoka? Í 700 metra hæð (925 hPa) ríkir þurra loftið - eins og sjá má á kortinu hér að neðan.

Skraufþurrt loft er yfir Flóanum - á Esjutindi. Neðsta lagið liggur óblandað rakt hráslagalegt - en kannski þó nægilega þurrt til að þoku sé forðað - ekki veit ritstjórinn neitt um það. 

En að lokum er gervihnattamynd sem fengin er af vef kanadísku veðurstofunnar. Myndin er frá því um miðnætti á föstudagskvöld (20. nóvember). 

Við sjáum Atlantshaf, allt frá Íslandi í norðri og langleiðina suður að miðbaug. Skýjakerfi er á hraðri austurleið yfir Grænlandi (hlýja loftið okkar) - sunnan Grænlands er skýlítið svæði þar sem er óvenjumikil hæð - líka á leið til austurs. Þar sunnan við er mikið skýjakerfi - sannkallaður hroði - það bíður færis að skjótast á móts við heimskautaröstina um leið og hæðarhryggurinn er kominn hjá. 

Nú er spurningin hversu mikið af þessu suðræna lofti kemst norður - og ræður það afli lægðarinnar sem við sáum sunnan Grænlands á fyrsta kortinu hér að ofan - kannski lokast fyrir sunnanloftið aftur - þannig að lítið sleppur norður - ?

Það er að mörgu að hyggja um helgina.