Mátuleg fyrirstöðuhæð í undirbúningi?

Fyrirstöðuhæðir verða til þegar hlýtt loft úr suðri „lokast inni“ á norðurslóðum - eða alla vega mun norðar heldur en hlýindi venjulega ná. Séu hæðirnar mjög fyrirferðarmiklar eða óvenju hlýjar valda þær miklum öfgum í veðri og hita. Óvenjuhlýtt er þá í vestur- og oftast líka norðurjaðri hæðanna en sérlega kalt austan við þær og jafnvel sunnan við líka.

Fyrirstöðuhæðir eru algengar á okkar slóðum, valda hlýindum séu þær yfir Skandinavíu eða Bretlandseyjum - oftast góðviðri (hitum á sumrin) séu þær yfir landinu eða í næsta nágrenni þess, en geta valdið miklum kuldum og þræsingum búi þær um sig yfir Grænlandi eða þar suður og vestur af.

Það er sömuleiðis nokkuð algengt að miklar hæðir sem byrja líf sitt austan við landið færist smám saman vestur fyrir. Þannig verða til ákveðnar áhyggjur hjá hlýindasinnuðum veðurnördum séu hæðirnar stórar og miklar - jafnvel þótt þær séu að búa til hlýindi (í bili).

Hóflegar fyrirstöður eru mun heppilegri heldur en þær stóru - þær halda lægðum í skefjum en eru engar æsingakenndar dramadrottningar. Jú, fyrir kemur að þær eru leiðinlega staðsettar - en sjaldan eru allir hlutir jákvæðir í senn.

Þetta er gert að umræðuefni hér vegna þess að nú gæti mátuleg fyrirstöðuhæð verið að myndast á mjög hagstæðum stað - fyrir norðan og norðaustan land. Enn er þetta sýnd veiði en ekki gefin en við skulum líta á háloftastöðuna um hádegi á föstudag - 10. janúar (í boði evrópureiknimiðstöðvarinnar).

Hæðin er efnileg á kortinu - staðsett norðarlega við norðausturströnd Grænlands - örin sem merkt er með bókstafnum a bendir á miðju hennar. Jafnhæðarlinur eru heildregnar, því þéttari sem þær eru því hvassari er vindurinn í 500 hPa-fletinum. Af þeim má einnig ráða vindstefnu - rétt eins og á hefðbundnu sjávarmálskorti. Litafletir sýna þykktina - hún segir til um hita í neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Mörkin milli grænu og bláu litanna er við 5280 metra - meðallag janúar hér á land er um 5240 metrar eða svo. Á föstudaginn er hiti ofan við meðallag við Ísland.

Mörkin milli litanna eru á 60 metra bili þannig að við sjáum að þykktin í fyrirstöðunni er meiri en 5340 metrar - langt yfir meðallagi við Norðaustur-Grænland. Innsta jafnhæðarlínan er þarna 5340 metrar líka - í dramahæðunum er hæðin mun meiri - við sjáum tölur jafnvel yfir 5700 metra á okkar slóðum í janúar - en þykktin er mest í kringum 5500 metrar - reyndar sjaldan svo mikil í hæðarmiðjunum sjálfum.

En á föstudaginn verður ekki alveg útséð með áhrifamátt þessarar hæðar hér við land því einmitt þá sækir kalt loft að úr suðvestri - ættað frá Kanada, ör merkt bókstafnum b bendir á mjög snörp kuldaskil sem eiga að fara norður yfir land á föstudagskvöld. Þá gæti gert skammvinna vestanhríð á Suðvesturlandi - en bara kannski.

Þriðja örin á kortinu, merkt bókstafnum c, sýnir litla lægðarbylgju - við sjáum að litafletirnir taka smásveigju til norðurs. Sé spá evrópureiknimiðstöðvarinnar rétt mun þessi lægð ná í nýjar birgðir af hlýju lofti sem þá færi norður yfir landið á sunnudag - ef til vill með suðaustanstormi. Fari svo styrkist hæðin svo að hún gæti veitt okkur skjól frá illviðrum fram undir þarnæstu helgi. En fyrir það þarf að greiða með suðaustanáttinni - vonandi verður það gjald ekki of hátt.

Athugasemdir

[Torfi Kristján Stefánsson, 9.1.2014 kl. 08:18]

Einmitt! Þetta með kaldara veður austan við hæðina getur vel staðist því nú eru Norðmenn að spá miklum kulda hjá sér í næstu viku eða allt að 25 stiga frosti, í norður-Noregi strax um helgina. Hæðin sýgur til sín kalt loft frá Rússlandi:

http://www.yr.no/nyheter/1.11454474

Við virðust sleppa við þetta ... þó svo að ekki verði nein hlýindi.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 9.1.2014 kl. 12:15]

Við þurfum góða hláku til að vinna á þessum hryllilegu svellalögum.