Loft eða haf? Hænan eða eggið?

Það skal tekið fram að ég segi stundum sjálfur að El nino eða La nina hafi hin eða þessi áhrif á veðurlag - ég hlýt að mega það. En strangt tekið ætti maður að tala um að nú ríki La nino eða la nina ástand við Kyrrahafið (eða eftir atvikum á stærri svæðum). Fyrra orðalagið gefur til kynna að orsaka óvenjulegs ástands í lofthjúpnum sé að leita í óvenjulegu hitafari í austanverðu Kyrrahafi. En það er hins vegar óvenjulegt ástand í lofthjúpnum sem ræður sveiflum i yfirborðshita sjávar - eða hvað?

Lítum á fræga skýringarmynd. Þar má sjá að hitavik (t.d. el ninoástand) breytir hringrás lofthjúpsins. En á myndinni stendur líka að afbrigðilegt vindafar breyti straum- og yfirborðsástandi sjávar (og þar með hita). Hvort er frumorsökin - eða er einhver frumorsök?

Fyrir nokkrum árum skrifaði ég pistil um el nino á Vísindavef Háskólans. Þar geta áhugasamir fræðst um fyrirbrigðið. Hátt í 4 ár munu vera liðinn síðan pistillinn var skrifaður og ýmislegt fróðlegt hefur komið í ljós síðan. Ef til vill má skrifa meira um málið hér á blogginu - við sjáum til með það.