Óvenjuhlýr júnímánuður á landsvísu

Júnímánuður 2016 varð mjög hlýr á landsvísu, ekki alveg jafn hlýr og bróðir hans 2014 en ekki munar miklu. Landsmeðalhiti í byggð reiknaðist 10,2 stig, sem dugar í 4. til 7. hlýjasta sæti frá upphafi mælinga. Aðeins hlýrra var í júní 2014 og einnig 1933, sjónarmun hlýrra 1871 (ef við getum tekið mark á svo gamalli tölu), en jafnhlýtt 1909, 1846 og 1953 - og ómarktækt kaldara var í júní 1941. 

Myndin sýnir tímaröðina - ásamt 10-ára keðju.

Tíu ára keðjan stendur nú í 9,1 stigi, fór fyrst yfir 9 stig á árabilinu 2001 til 2010 og hefur verið þar rétt við síðan. Hún fór einu sinni ómarktækt ofar á árum áður, var 9,2 stig 1932 til 1941, en 9 stiga tíminn hafði þá miklu minna „úthald“ heldur en nú er orðið. Þrjátíu ára keðja er nú í 8,54 stigum, komst áður hæst í 8,53 á árunum 1925 til 1954. 

Enn má telja einkennilegt hvernig hlýindi þessarar aldar virðast hafa frekar valið suma mánuði úr til hlýinda frekar en aðra. Sjálfsagt ræður tilviljun því - en ekki endilega þó. 

Júnímánuður einn og sér getur litlu ráðið um ársmeðalhitann - bæði er hann aðeins einn af tólf - og þar að auki er breytileiki hitans minni í júní en er í vetrarmánuðunum - sem þannig fá meiri þunga í meðaltölum. 

En samt er dágott samband á milli júníhita og ármeðalhitans. Það stafar væntanlega af því að meiri líkur eru á hlýjum júní þegar almennt er hlýtt. Við skulum til gamans líta á mynd.

Lárétti ásinn sýnir júníhitann (landsmeðaltal í byggð) - en sá lóðrétti ársmeðaltalið. Greinilegt er að hlýjum júnímánuðum „fylgja“ hlý ár - eða kannski frekar öfugt - júní er helst hlýr í hlýjum árum. 

Við sjáum þó að talsvert getur þó brugðið út af. Þrír rauðir hringir hafa verið settir utan um „afbrigðilega“ punkta. Lengst til vinstri má sjá að júní 1851 hefur reiknast mjög kaldur - en ársmeðalhitinn samt orðið ofan meðaltals tímabilsins alls. 

Hinumegin á myndinni eru þeir mjög hlýju júnímánuðir 1871 (3. sæti) og 1909 (4. til 7. sæti - eins og nú). Eitthvað hafa vindáttir og veðurstaða hitt vel í júní þessi árin miðað við ástandið almennt. Toppjúnímánuðirnir 1933 og 2014 eru hins vegar einfaldlega hluti af afspyrnuhlýjum árum. 

Þriðji hringurinn er settur í kringum nokkra punkta á efra jaðri skýsins - kaldir júnímánuðir - en hlý ár. Þar má m.a. sjá (myndin skýrist sé hún stækkuð) 1946 og 2011, ár þegar júnímánuður var kaldur - en árið hlýtt. 

Hvar skyldi árið lenda nú? Það hefur auðvitað hingað til verið hlýtt á langtímavísu - eins og öll ár á þessari öld - er í efsta þriðjungi síðustu 70 ára - en afskaplega ólíklegt er að það lendi í einhverri toppbaráttu. -  

Við gætum velt vöngum yfir því síðar. 

Smávegis af júní 2016

Þó þurrt hafi verið víðast hvar á landinu langt fram eftir júnímánuði endar úrkoman samt í meðallagi áranna 1961-1990 - og vel yfir meðallagi síðustu tíu ára um nær allt land. Á einstöku stað norðaustan- og austanlands er þurrkurinn þó ekki búinn. -

Mánuðurinn er auk þess einn af hlýjustu júnímánuðum mælitímans - ekki alveg á toppnum að vísu - en nálægt - nema við suðurströndina. Þetta stendur nokkuð glöggt - uppi í Hreppum virðist hann ætla að lenda í 6. sæti (frá 1880), en á Eyrarbakka í kringum 20. sæti (frá sama tíma) - og á Stórhöfða í Vestmannaeyjum ekki nema í kringum 50. sæti (mjög litlu munar þó á sætum). - Í Reykjavík lendir hann nærri 7. sæti og á Akureyri í því 4. eða 5. Stykkishólmur á enn möguleika á 3. sætinu - en gæti hrapað niður í 5. verði síðasti dagur mánaðarins kaldur.

En yfirlit Veðurstofunnar greinir frá endanlegum tölum - vonandi sem fyrst.