Enn einu hlýju ári að ljúka

Menn eru nú svo farnir að venjast hlýindunum að talað er um árið 2018 sem meðalár hvað hita varðar. Endanleg skipan þess í sæti verður að sjálfsögðu ekki ljós fyrr en því er alveg lokið (sætakeppnin er hörð) en það er alla vega 23. árið í röð sem hiti er yfir meðallagi áranna 1961-1990 í Reykjavík. Svo virðist sem meðalhitinn þar endi í 5,1 stigi - eða þar um bil og í um það bil 4,6 stigum á Akureyri. En bíðum með endanlegt uppgjör. Þangað til lítum við á mynd sem sýnir ársmeðalhita í Stykkishólmi frá 1798 að telja. Þar virðist ársmeðalhitinn ætla að enda í 4,5 stigum. 

Hér má glöggt sjá að árið 2018 er í flokki þeirra hlýrri á langtímavísu, hitinn +1,1 stigi ofan meðallags alls tímabilsins - og hlýrra en nær öll ár kuldaskeiðsins 1965 til 1995 - og á hlýskeiðinu frá 1925 til 1964 voru aðeins tíu ár (af 40) hlýrri en 2018. Á allri 19.öld finnum við e.t.v. 1 til 2 jafnhlý ár eða hlýrri - aðeins. 

En hvernig horfir málið við ef við „fjarlægjum“ hina almennu hlýnun? Það sýnir næsta mynd.

Tölurnar á lóðrétta ásnum eru marklausar sem slíkar - við getum ímyndað okkur að þær segi frá hitanum hefði engrar almennrar hlýnunar gætt (þannig er það þó auðvitað ekki). Meðalhiti alls tímabilsins er 2,9 stig - og árið 2018 +0,3 stig ofan þess meðaltals. Hér sést enn betur heldur en á hinni myndinni hvað tímabilaskipting er mikil - hvað kólnar og hlýnar skyndilega - jafnvel á aðeins 1 til 3 árum. Sömuleiðis sést mjög vel að breytileiki frá ári til árs var mun meiri á 19.öld heldur en nú. Líklega tengist það mun meiri hafís í norðurhöfum þá heldur en þar hefur verið á síðari árum. - Norðanáttin var mun kaldari heldur en sama átt nú - ef hún á annað borð var ríkjandi. 

En árið 2018 er - hvað hitafar varðar - ekki boðberi neinna breytinga frá því sem verið hefur á þessari öld. Hlýskeið hennar ríkir enn. Hvenær því lýkur vitum við ekki. Þetta hlýskeið kom nokkuð óvænt (alla vega var óvænt hversu snögglega það skall á) - kuldaskeiðið 1859 til 1925 stóð í meir en 60 ár - þeir sem bjuggust við að einhver regla væri ríkjandi í skipan hlý- og kuldaskeiða gátu alveg eins vænst þess að kuldinn sem hófst 1965 stæði í 30 ár til viðbótar því sem hann gerði (væri kannski að ljúka upp úr 2020). Þeir sem enn halda fram einhverri reglu gætu sagt að hlýskeiðið ætti að standa í 40 ár - rétt eins og þau tvö fyrri sem við þekkjum allvel gerðu. - En það hefur nú ekki staðið nema í rúm 20. - En það er engin regla - núverandi hlýskeiði gæti lokið á morgun - eða það haldið áfram eða magnast enn frekar - aukist hin almenna hlýnun eins og sumir vænta. 

En við lítum betur á árið 2018 þegar því er endanlega lokið - það var t.d. mjög úrkomusamt og úrkomudagar óvenju margir.