Hlýindin í sumar (í neðri hluta veðrahvolfs)

Júní- og júlímánuður voru hlýir víðast hvar á landinu. Júní var alveg sérstaklega hlýr, sá hlýjasti sem vitað er um í Stykkishólmi allt frá því mælingar hófust þar haustið 1845. Júlímánuður var blandaðri, hann var vel ofan við meðallagið 1961 til 1990 um land allt, en undir meðallagi síðustu tíu ára um allt vestanvert landið. Hann var hins vegar sá hlýjasti sem vitað er um í Grímsey - allt frá upphafi mælinga þar 1874. 

Júlímánuður var ekki bara skiptur á landsvísu heldur einnig þannig að fyrri hluta mánaðarins sat mjög þrálát háloftalægð yfir landinu og hélt hlýju lofti frá landinu að mestu. Síðari hluti mánaðarins var öllu hagstæðari hvað hita varðar - þótt rigningin gæfi sig lítið.  

En við skulum líta á kort fyrir júní og júlí þar sem aðaláherslan er á þykktarvik - það er að segja hversu mikið hiti í neðri hluta veðrahvolfs hefur vikið frá meðallaginu 1981 til 2010. Eins og venjulega er sá hiti mældur í metrum - því meiri sem þykktin er því hlýrra er loftið. 

Fyrst júní:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Heildregnar línur sýna meðalhæð 500 hPa-flatarins í júní eins og evrópureiknimiðstöðin hefur greint hana. Einingin er dekametrar (1 dam = 10 metrar). Strikalínurnar sýna meðalþykktina í dekametrum. Litirnir sýna vik þykktarinnar frá meðallagi. Á bláu svæðunum eru vikin neikvæð - þar hefur verið kaldara heldur en að meðallagi - sjá má merki kuldakastsins mikla sem gerði um miðjan mánuðinn í Norður-Noregi, Finnlandi og Eystrasaltslöndum í bláu litunum. 

Ísland er hins vegar þakið gulum og brúnum litum - þar var hiti í neðri hluta veðrahvolfs meiri en að meðaltali. Gróflega er reglan sú að 20 metrar samsvara 1 stigi. Stærsta vikið er við Norðaustur-Grænland, rétt tæpir 60 metrar (3 stig). Einnig má taka eftir því að suðvestanátt ríkti í háloftunum þennan mánuð - enda rigndi vel á Suðvesturlandi.

En svo júlí:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hér ræður lægðin mikla sem lá við stjóra við landið fyrri hluta mánaðarins mestu. Henni fylgdi kalt loft - eins og vera ber. En þó er vikið ekki nema 14 metrar þar sem mest er - eða um -0,7 stig ef við tökum okkar vafasömu þumalfingurreglu bókstaflega. Hiti á veðurstöðvum var þó meiri heldur en þykktin ein gefur til kynna. Tvennt kemur þar til. Í júlí er kalt loft mjög óstöðugt yfir landinu (vegna sólaryls) - og í óstöðugu lofti er hlýrra heldur en þykktin ein sýnir. Þessi skýring gæti átt við hluta landsins. Hitt er að sjónum undan Norður- og Austurlandi er nokkuð sama um hver hiti er í háloftunum. Þar ráða ríkjum grunnstæð, en öflug hitahvörf. Nú var sjávarhiti langt yfir meðallagi undan Norðurlandi (og allstaðar við landið nema á smábletti við Austfirði). Hitahvörfin hafa því ekki verið nærri því eins öflug og venjulega. 

Á myndinni sjáum við hlýindin í Skandinavíu mjög vel - hiti í Noregi var reyndar enn hærri heldur en þykktartölurnar einar gefa til kynna (rétt eins og hér) og júlímánuður sá langhlýjasti sem vitað er um frá upphafi mælinga. Hann var það líka sums staðar í Svíþjóð (þó ekki á landsvísu þar). Þykktarvikin benda einnig til þess að mjög hlýtt hafi verið á Vestur-Grænlandi og á Nýfundnalandi. Þar á reyndar það sama við og við sjávarsíðuna hér á landi að vikin ráðast mest af sjávarhita svo og því hvort vindur stendur af landi eða upp á land. 

Hann var líka hlýjasti júlímánuður sem vitað er um á Jan Mayen - rétt eins og í Grímsey. Furðulegir hitar. 

Athugasemdir

[Torfi Kristján Stefánsson, 5.8.2014 kl. 06:58]

Það er dálítið merkilegt að heyra fólk tala um hlýindi þegar meðalhitinn er undir 12 gráðum. Það myndi kallast kalt annars staðar, svo sem nær alls staðar á hinum Norðurlöndunum.

Menn hér fagna 11,8 gráðu meðalhita í júlí á sama tíma og Danir fá metmánuð eða hita upp á 19,8 stig að meðaltali í mánuðinum.

Já, við erum nægjusamir, við Íslendingar! Tölum um hita þegar við erum í heilum 8 gráðum kaldara loftslagi heldur en nágrannar okkar í Kaupmannahöfn.