Af tuttugustigakomu snemmsumars

Fyrir 4 árum (tíminn líður hratt og allt það) var gerð grein fyrir því í fróðleikspistli á vef Veðurstofunnar hvenær hiti á vorin - eða snemmsumars næði 20 stigum í fyrsta sinn á árinu. Hér er reynt að uppfæra þær upplýsingar.  

Það þvælist nokkuð fyrir að stöðvum hefur fjölgað mikið á landinu og líkur á að hitta á snemmbæra tuttugustigabletti hafa því aukist að mun. Ekki hefur fjölgunin þó verið jafnhröð síðustu 10 árin og áratuginn næstan á undan því mönnuðum stöðvum hefur fækkað á móts við fjölgun þeirra sjálfvirku.

En við skulum búa til meðaltöl fyrir báðar stöðvargerðir og bera þær þar með saman. Lítum þá á árin frá 1997 til 2014. Á því tímabili náði hitinn einu sinni 20 stigum í mars á sjálfvirkri stöð, það var í Kvískerjum þann 29. árið 2012.  Á sama tímabili (1997 til 2013) náði hitinn fyrst 20 stigum á mannaðri stöð þann 9. apríl 2011. 

Lengst var biðin á sjálfvirku stöðvunum 2009 - þá þurfti að bíða til 26. júní - þetta er miklu lengri bið en annars hefur verið á tímabilinu. Eins var á mönnuðu stöðvunum - formlega stóð biðin 2009 þó einum degi lengur - til 27. júní, því hámarkshiti þess 26. var hæstur eftir mælinguna kl. 18 og kom ekki fram á hámarksmæli fyrr en kl. 9 daginn eftir. Á mönnuðu stöðvunum er lesið er af hámarks- og lágmarksmælum tvisvar á dag, kl. 9 og 18.

Meðaldagsetning fyrstu 20. stiga á sjálfvirku stöðvanna á þessu tímabili er 14. maí, en 24. maí á þeim mönnuðu. Hér munar töluverðu - tíu dögum. Í pistlinum frá 2010 sem vitað var til í upphafi pistilsins voru þessi meðaltöl 23. maí (sjálfvirkar) og 29. maí (mannaðar). Hin sérlega snemmbæru tuttugu stig 2011 og 2012 röskuðu meðaltalinu. Þetta bendir til þess að tímabilið 1997 til 2014 sé of stutt til þess að einhvers stöðugleika sé von. 

En nú höfum við sambærilegar upplýsingar frá mönnuðum stöðvum allt aftur til 1961. Meðaltal tímabilsins alls (1961 til 2013) er 1. júní. Við vitum ekki hvert meðaltal sjálfvirku stöðvanna hefði orðið hefðu þær jafnmargar athugað allan tímann. 

Við skulum líka minnast á hitt meðaltalið - svonefndan miðgildisdag. Það er sá dagur þegar þegar 50 prósent áranna hefur náð tuttugu stigum - en hinn helmingurinn ekki.

Á sjálfvirku stöðvunum 1997 til 2014 er það 17. maí, en 28. maí á þeim mönnuðu á sama tímabili. Frá 1961 til 2013 er það 3. júní. 

Einu sinni á tímabilinu 1961 til 2013 þurfti að bíða eftir 20 stigum á landinu fram til 21. júlí. Það var árið kalda 1979. Tuttugustigadagarnir urðu ekki nema tveir það árið. Flestir voru þeir 1984, 51.