Enn eitt óróatímabil framundan?

Eftir tvo góða en kalda daga blæs kuldapollaliðið enn til sóknar og byrjar að hafa áhrif á morgun (sunnudag 13.3.) Nýi kuldapollurinn er nú fyrir vestan Grænland og stór hluti hans sækir yfir jökulinn næstu tvo daga. Reyndar mátti sjá fyrstu útsendara kerfa hans hátt í lofti í dag, en sennilega hafa ekki margir tekið eftir mikilli hreyfingu klósigakembanna sem yfir okkur fóru. Eins og venjulega virðast þeir í fljótu bragði hreyfingarlitlir - en farið sést þegar horft er til himins.

Myndin sýnir 500 hPa-spákort HIRLAM-líkansins og gildir það klukkan 9 í fyrramálið (sunnudag). Eins og venjulega sýna svörtu línurnar hæð flatarins í dekametrum (1 dam = 10 metrar) og þær rauðu þykktina milli 500 og 1000 hPa-flatanna, einnig í dekametrum. Því meiri sem þykktin er því hlýrra er loftið í neðri hluta veðrahvolfsins. Þar sem þykktar- og hæðarfletirnir mynda þétta möskva eru hlutirnir að gerast.

Því þéttari sem svörtu línurnar eru því meiri vindur er í 5 km hæð, því þéttari sem þykktarlínurnar eru því brattara er hitasviðið. Þar sem hitasviðið er hvað brattast eru kulda- eða hitaskil. Vestan Íslands sést hvernig vestlæg átt liggur nokkuð þvert á jafnþykktarlínurnar  þannig að hærri þykkt er í þeirri átt sem vindurinn blæs úr. Það táknar að þar er hlýtt aðstreymi, hlýtt loft tekur við af kaldara. Ekki sést á þessari mynd hvar hitaskilin eru við jörð. Þetta hlýja aðstreymi nær alveg suður fyrir Nýfundnaland.

Vestan við hlýjuna er kalt, langkaldast í kuldapollinum miðjum vestan Grænlands. Þar má sjá venju fremur lágar tölur. Innsta jafnhæðarlínan er 4740 metrar - innsta jafnþykktarlínan er 4680 metrar - ísaldarkuldi sem sést aðeins stöku sinnum á hverjum vetri í þessum slóðum.

Fyrir sunnan kuldapollinn, við strönd Labrador er myndarleg lægðarbylgja. Næsta sólarhring - fram á aðfaranótt þriðjudags mun hringrás kuldapollsins éta hana upp til agna en hún mun hins vegar auðvelda honum stökkið yfir jökulinn. Stóru örvarnar sýna gróflega stefnumót bylgju og polls um miðjan dag á mánudag.

Hvað svo nákvæmlega gerist er ekki enn alveg ljóst - nánast öruggt má telja að kuldapollurinn stökkvi yfir jökulinn, en hversu öflugur verður hann eftir stökkið? Hluti verður eftir vestan Grænlands og fer síðan hringferð um Kanadísku heimskautaeyjarnar áður en hann kemur við sögu aftur síðar í vikunni. Sá hluti sem fer yfir Grænland á að verða öflugri - en hversu öflugur er ekki vitað þegar þetta er skrifað. Ansi æðisgengnar spár láta jökulkalt loft falla í miklum fossi niður í firði SA-Grænlands - miklum piteraq eins og heimamenn kalla það. Yfir fossinum dragast veðrahvörfin niður og spár gera ráð fyrir því að 500 hPa-hæðin í miðju pollsins fari þá niður fyrir 4680 metra og þykktin niður í 4885 metra. Hvoru tveggja mjög óvenjulegt - ekki síst þegar komið er fram í mars. Ég veit varla hvort ég á að trúa þessu.

Hvað gerist svo hér á landi? Það er að mörgu leyti venjuleg atburðarás. Hann hvessir á sunnan, nú er hvössustu spáð snemma á mánudag. Svo fer í hefðbundinn útsynning upp úr því - en síðan tekur óvissan við. Framtíðarspár eru út og suður. Sumar spár láta kuldapollinn deyja hægum en tiltölulega rólegum dauða það sem eftir er vikunnar, en aðrar láta hann senda til okkar nokkrar mjög kröftugar lægðir. Þeir sem eitthvað eiga undir veðri ættu að fylgjast vel með spám Veðurstofunnar þessa óvissuþrungnu viku. Eins og venjulega skal minnt á að hungurdiskar fjalla um spár - en spá engu.

 

Athugasemdir

[Ben.Ax. (Benedikt Jóhannes Axelsson), 13.3.2011 kl. 11:03]

Það setti að mér svo mikinn hroll við þennan lestur að ég þurfti að fara í peysu.

[óli Hilmar Briem Jónsson (IP-tala skráð) 13.3.2011 kl. 11:50]

..........sæll og takk fyrir spár um vondar horfur. Það eru bestu spárnar , og þó

hungurdiskur " spái" ekki, má lesa í fræðin og spá í framtíðina , þó það sé oft

erfitt.  Þessi þráláti kuldapollur sendi skýrt boðskort í veisluna fyrir nokkrum

vikum með tilkomumiklum glitskýjum sem nestor Páll Bergþórsson segir að

réttnefnd hafi verið " snæský" forðum. En nú er stóra spurningin þegar jafndægur nálgast : HVAР gerir kuldapollurinn fyrir páska ? ..hvernig hegðar Azoreyjahæðin sér. ?  Hvenær kemur vorið á Íslandi.? En takk fyrir ágæta pistla og fín kort.!

                                                             Kv. Óli Hilmar Briem