Óvæntast á árinu 2018

Ritstjórinn var spurður að því á dögunum hvert væri „veður ársins“ 2018. Ef til vill ætti að hafa um það almenna atkvæðagreiðslu á samfélagsmiðlum að undangengnum tilnefningum helstu veðurnörda (æ). Hungurdiskar eru með síður á fjasinu og sömuleiðis „reikning“ á twittertísti þar sem hægt væri að setja upp slíkt kjör. En þó ritstjórinn sé svosem ekki alveg ósjálfbjarga í tækninni er hann ekki með hana „í mænunni“ eins og margt yngra fólk og þar að auki haldinn töluverðri leti nennir hann ekki að leggja í slíkar tilnefningar og atkvæðagreiðslu. Hefur samt ekkert á móti tilnefningum vilji einhver nefna eitthvað veður sem sá sami telur verðskulda titilinn „veður ársins“. 

Það sem kemur ritstjóranum mest á óvart í uppgjöri ársins 2018 er sú staðreynd að hæsti hiti þess skuli hafa mælst á Patreksfirði. Slíku hefði hann aldrei spáð. En lærir svo lengi sem lifir. Hæsti hiti ársins á landinu mældist á Patreksfirði 29.júlí, 24,7 stig. Hitabylgjan á landinu þennan dag er hér útnefnd sem „veður ársins“. Um hana var fjallað í tveimur pistlum hungurdiska (27.júlí og 30.júlí). Í síðari pistlinum var m.a. sagt frá fjölmörgum daggarmarksmetum sem einnig voru slegin þennan dag. 

Eins og fram kom í pistlinum 30.júlí hefur það tvisvar gerst áður að hæsti hiti ársins á landinu hefur mælst á Vestfjörðum, 1943 og 1962. Fyrra tilvikið, 1943, er nær örugglega rangt - hitt (1962) gæti staðist en er samt með nokkrum ólíkindum. Patreksfjarðarmetið nú er hins vegar ekki vafa undirorpið - næsthæsti hiti ársins (24,5 stig) mældist sama dag í Tálknafirði og á Hafnarmelum. 

Fleiri met voru slegin 29.júlí, hiti mældist 17.8 stig í 925 hPa yfir Keflavíkurflugvelli - það er nýtt júlímet. Í hitabylgjunni miklu í ágúst 2004 mældist hiti 18,6 stig í fletinum. Hitamælingar í 925 hPa eru ekki aðgengilegar í gagnagrunni Veðurstofunnar nema aftur til 1993. Hiti í 850 hPa-fletinum mældist 13,6 stig þann 29.júlí, það næstmesta í júlí frá upphafi samfelldra mælinga 1952. Hærri tala, 13,9 stig mældist þann 23.júlí 1952 en hefur verið talin vafasöm (og er það) - en kannski var þá um „flís“ af hlýju lofti að ræða - rétt eins og nú. 

Hér er rétt að geta þess að annað mánaðarhitamet var slegið í 850 hPa-fletinum á árinu. Á jóladag mældist hiti 8,0 stig - 0,6 stigum meira en gamla metið frá 12.desember 1990. Tvær mælingar í 500 hPa í júlí 2018 komust inn á topp-tíu (í 5. og 8.sæti). Febrúarhitamet var slegið uppi í 70 hPa (18 km) og 50 hPa (20 km) - nærri 5 stigum hærra en eldri met.

Annars hefur ritstjóri hungurdiska ekki alveg lokið yfirferð um háloftamet ársins 2018 - meiri fréttir síðar ef eitthvað markvert finnst. 

Hlýindi

Undanfarna þrjá daga hefur verið mjög hlýtt á landinu, gærdagurinn (fimmtudagur 3.janúar) og dagurinn í dag (föstudagur 4.) eru meðal allra hlýjustu janúardaga sem vitað er um á landsvísu. Meðalhiti í byggð var báða dagana yfir 8 stig - og hefur ekki orðið jafn hár áður sé miðað við sjálfvirka stöðvakerfið - en munur á fyrri hæstu gildum og hitanum nú þó varla marktækur. Meðaltal mönnuðu stöðvanna hefur þrisvar verið svipaður og nú síðustu 70 árin, 4.janúar 2006 og 9. og 10.janúar 1973. Meðalhámarkshiti nú var 10,7 stig (þ.3.) og 10,3 stig (þ.4.). Hann var líka 10,7 stig þann 25.janúar 2010. Meðallágmarkshiti nú var í dag (þ.4.) 5,4 stig, var sjónarmun hærri 22.janúar 2011, en ívið hærri dagana ofurhlýju í janúar 1973, (9. og 10.) og sömuleiðis 14.janúar 1992. 

Hæsti hiti sem mælst hefur á landinu í janúar eru 19,6 stig sem mældust á Dalatanga þann 15. árið 2000. Hæsti hiti sem frést hefur af í þessari syrpu nú eru 15,8 stig sem mældust í Héðinsfirði í gær (þ.3.) - en sú stöð hefur ekki enn fengið fullt „heilbrigðisvottorð“ - kannski er mælingin alveg í lagi. Hámarkshiti fór í 15,7 stig á Sauðanesvita í gær (þ.3) og telst það nýtt dægurhámark fyrir landið - eldra met var orðið gamalt, 15,2 stig sem mældust á Dalatanga 1956. 

Fjöldi af janúarstöðvametum hefur fallið. Á Hvanneyri fór hiti í 12,3 stig - það hæsta sem þar hefur mælst í janúar (sjálfvirkt og mannað). Hiti fór í 10,9 stig í Stykkishólmi - ein hærri tala, 11,0 stig, er til þaðan í janúar - orðin mjög forn, frá 1871 - við þurfum að fletta upp frumhandriti til að staðfesta hana. Í viðhenginu er listi yfir ný mánaðarhitamet einstakra stöðva.

Ógrynni af dægurhitametum stöðva féll í gær og dag. 

Slæðingur féll af sólarhringslágmarkshitametum janúarmánaðar á stöðvunum - það er að segja ekki hinu venjulega lágmarki heldur að lágmarkshiti sólarhringsins var nú hærri en áður hefur mælst í janúar - en við látum vera að fjalla um þau að sinni. 

Í Reykjavík féllu met einstakra athugunartíma, kl.3 aðfaranótt þess 3. mældist hiti í Reykjavík 9,4 stig - og hefur ekki mælst svo hár áður í janúar á þeim tíma sólarhrings, met var einnig sett kl.9, en þá mældist hiti í Reykjavík 9,7 stig. Met var ekki sett kl.6, hæsti hiti sem mælst hefur í janúar á þeim tíma stendur enn, 9,4 stig sem mældust þann 7. árið 1964.  

En svo er spurningin hvað hlýindi endast - helgin á að verða talsvert kaldari en þessir þrír síðustu dagar - hlýindin haldast að vísu fram eftir laugardagsmorgni austanlands - þannig að þessi „hitabylgja“ gæti enn skilað metum. Síðan á að hlýna verulega um stund á þriðjudag og/eða miðvikudag - kannski með metafréttum - en eftir það þarf væntanlega að bíða eitthvað eftir stórtíðindum af háum hita. 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• ný janúarhitamet