Greiðar leiðir - enn um sinn

Tíðarfar ágústmánaðar hefur einkennst af nokkrum lægðagangi - en lægðirnar hafa gengið greiða leið austur um og hver þeirra staðið stutt við - jafnvel farið hjá alveg fyrir sunnan land. Svo virðist sem framhald verði á þessum háttum, en lægðirnar samt öllu grófari og meiri en verið hefur. Þeir svartsýnu tala um haustlegan svip - en okkur hinum finnst þetta vera hluti af venjulegu síðsumri.

Fyrra kort dagsins sýnir spá evrópureiknimiðstöðvarinnar um sjávarmálsþrýsting, úrkomu og hita í 850 hPa síðdegis á miðvikudag, 29.ágúst - sem er reyndar höfuðdagurinn sjálfur. Lægðin sem olli austanátt og úrkomu um landið sunnanvert í dag (mánudag) hefur gengið greiða leið austurfyrir. Veldur reyndar norðanstrekkingi og úrkomu nyrðra á morgun en syðra rífur smám saman af.

Á miðvikudag nálgast hæðarhryggur úr vestri - norðanáttin að mestu gengin niður og nokkrar líkur á björtu veðri um stóran hluta landsins. Næsta lægð er sögð við Suður-Grænland. Hún er í talsverðum vexti, verður enn ágengari en sú næsta á undan og veldur bæði vindi og allmikilli úrkomu á fimmtudag og föstudag - rætist þessir reikningar. Þó þessi lægð verði stór á hún líka að fara frekar hratt hjá.

Ekki hefur mikið borið á hlýju lofti hér við land í ágústmánuði og enn virðist ekki von á slíku - alla vega standi það ekki lengi við ef það kemst hingað. Norðanáttin milli lægðanna er frekar svöl - ekki samt afbrigðilega svo. En við skulum líta á hitaspá sem gildir á sama tíma og kortið hér að ofan.

Litirnir sýna hita í 850 hPa. Dekkri blái liturinn táknar hita á bilinu -4 til -6 stig. Það þýðir væntanlega að eitthvað snjóar niður eftir háfjöllum á Norðurlandi - og næturfrosts er að vænta á stöku stað á láglendi.

Heildregnu línurnar á kortinu sýna þykktina. Það er 5360 metra jafnþykktarlínan sem við sjáum inni á Norðausturlandi - það þarf bjart og þurrt veður og hægan vind til að búa til næturfrost í svo mikilli þykkt - en samt eru allmargir staðir sem leyfa það svona seint að sumri. 

Hiti ársins - til þessa

Ýmsir velta vöngum yfir því hvort árið 2018 hafi hingað til verið kalt eða hlýtt. Það fer nokkuð eftir sjónarhól manna, bæði hvar þeir eru staddir á landinu sem og hversu mörg ár þeir muna. Þeir sem náið hafa fylgst með tíðarfari í marga áratugi eru - sumir að minnsta kosti - á því að fremur hlýtt hafi verið í veðri - alla vega ekki kalt, en þeir sem aðeins muna veðurlag síðustu 15 til 20 ára - eða tekið í sig að miða við þau - kunna að vera á öðru máli. Íbúum Austurlands hlýtur þó að hafa þótt hlýtt - hvort sem þeir miða við lengri eða skemmri tíma.

Til gamans reiknaði ritstjóri hungurdiska út stöðu meðalhita ársins til þessa á einstökum spásvæðum landsins - miðað við sama tíma á þessari öld. Hlýjasta árið er í 1.sæti, en það kaldasta fær það 18. Taflan er hér að neðan:

sæti	spásv	ár		spásv
16	1	2018		Faxaflói
15	2	2018		Breiðafjörður
9	3	2018		Vestfirðir
14	4	2018		Strandir og Norðurland vestra
8	5	2018		Norðurland eystra
5	6	2018		Austurland að Glettingi
5	7	2018		Austfirðir
12	8	2018		Suðausturland
16	9	2018		Suðurland
16	10	2018		Miðhálendið

Hér má sjá að á Suðurlandi, Faxaflóa og Miðhálendinu er sá hluti ársins sem liðinn sá þriðjikaldasti á öldinni (í 16.sæti af 18) - en aftur á móti er hann sá fimmtihlýjasti á Austurlandi og Austfjörðum. Hiti á öðrum spásvæðum raðast þarna á milli.

Sé litið til lengri tíma kemur í ljós að hitinn í Reykjavík er í 43. sæti á 144-ára listanum - inni í efsta þriðjungi, þeim hlýja. Á Akureyri er hitinn í 17. hlýjasta sæti af 137 og á Dalatanga í fjórðahlýjasta sæti af 80. 

Sæti gætu auðvitað hliðrast lítillega til mánaðamóta - en við lítum á landsmeðaltöl, sumareinkunnir og þess háttar þegar þegar þau eru liðin hjá.