Vík í Mýrdal 1910

Í tilefni aldarafmælis síðasta (viðurkennda) Kötlugoss lítum við á mynd sem tekin er í Vík í Mýrdal 1910, átta árum fyrir gosið. Þetta er gamalt póstkort, gefið út af „Gísla og Frímann“ - merkt „2463“ en ljósmyndara er því miður ekki getið. 

 

Hér er ekki langt til sjávar - ströndin gekk mjög fram eftir gosið, en síðan hefur smám saman eyðst af henni aftur. Ritstjóri hungurdiska er ekki alveg nægilega kunnugur á þessum slóðum til að sjá hvernig staðan 1910 var samanborið við það sem nú er - t.d. hvort sjó ber nú í Hjörleifshöfða frá þessum stað séð. Einhverjir lesendur kunna að geta upplýst hvernig þau mál standa. 

Í pistli sem birtist á hungurdiskum 12.október 2010 var fjallað lítillega um tjón af völdum sjávargangs og sandfoks í Vík. Þar kom fram að talsvert var um sjávarflóð síðustu áratugina fyrir gosið 1918, stærst urðu flóðin á þriðja í jólum 1914 og í 21.janúar 1916. Flæddi þá upp í verslunarhús og skemmur þær sem sjá má á miðri myndinni. Flóðið 1914 var meira en hitt - enda veður verra. 

Eftir gosið var ekki mikið um sjávarflóð í Vík en upp úr miðri öldinni virðist sem tíðni þeirra hafi farið að aukast aftur. Sömuleiðis urðu þá aukin vandræði af sandfoki. 

Hér er hlekkur á gamla pistilinn - en sjálfsagt vantar eitthvað í hann. 

Viðbót 14.október:

Þórir N. Kjartansson í Vík var svo vinsamlegur að senda ritstjóra hungurdiska mynd sem tekin er um það bil frá sama stað og myndin hér að ofan - en fyrir þremur árum og er hér með þakkað fyrir þá vinsemd og birtingarleyfi.

Ör sem Þórir hefur sett inn á myndina bendir á húsið Halldórsbúð sem einnig er á fyrri myndinni. Má glögglega sjá hversu miklu utar ströndin liggur nú heldur en 1910 - Kötlutangi nær langt suður fyrir Hjörleifshöfða - og enginn sjór í sjónlínu á milli Víkur og Höfðans. Þórir bendir síðan á að mikil uppbygging hefur átt sér stað til austurs í Vík allra síðustu árin - eftir að þessi mynd er tekin. 

Enn af vetrarspá

Fyrir mánuði síðan litum við á vetrarspá evrópureiknimiðstöðvarinnar um hæðarvik 500 hPa-flatarins í desember til febrúar. Dreifing vikanna segir eitthvað um meðalstyrk og stefnu háloftavinda í þessum mánuðum. Nú er komin ný spá fyrir sömu mánuði.

Við sjáum sem fyrr hluta norðurhvels jarðar. Litafletirnir sýna vikin - gulir og brúnir litir eru svæði þar sem búist er við jákvæðum hæðarvikum, en á þeim bláu eru vikin neikvæð. Spáin er í raun mjög svipuð og var fyrir mánuði síðan - vikin heldur eindregnari þó. Spáð er öllu flatari hringrás heldur en að meðaltali - vestanáttin við Ísland og fyrir sunnan það öllu slakari en algengast er. Háþrýstisvæði líka algengari norðurundan en vant er - og lægðabrautir fremur suðlægar - inn yfir Suður-Evrópu fremur en yfir Ísland og Noregshaf. Helsta breytingin í legu vikanna frá fyrri spá er að austanáttin er heldur suðlægari en var fyrir mánuði.

En jafnvel þó spáin rætist er rétt að hafa í huga að hún tekur til þriggja mánaða og sá tími felur ótalmargt. Kuldapollarnir stóru - þeir sem við höfum hér til gamans nefnt Stóra-Bola og Síberíu-blesa verða væntanlega á sínum slóðum eins og venjulega, en rætist þessi spá eru samt meiri líkur en minni á að þeir fái að takast meir en venjulega á við fyrirstöður alls konar og hrekist oftar í suðlægari stöðu en algengast er. 

Munum enn að árstíðaspár af þessu tagi eru algjör tilraunastarfsemi og lítt martækar, en merkilegt verður að telja rætist þessi - sérstaklega vegna þess að hér er veðjað á allt annað veðurlag en ríkt hefur að undanförnu. Háþrýstisvæðið í námunda við Skandinavíu heldur að vísu sínu í þessari spá (og heldur betur en fyrir mánuði), en vestan Grænlands er spárástand gjörólíkt því sem verið hefur ríkjandi lengst af frá því í vor. Spurningin er þá hvenær skiptir? Verðum við vör við það þegar að því kemur - eða læðist það bara að? Fjölviknaspá reiknimiðstöðvarinnar sem kom í hús í gærkveldi er eitthvað að tala um fjórðu eða fimmtu viku héðan í frá - það er að segja fyrrihluta nóvembermánaðar.