Sumarmegin jafndægra

Við lítum nú til gamans á meðalhita tímans frá vorjafndægrum til haustjafndægra. Til að geta reiknað hann þarf að hafa upplýsingar um meðalhita hvers dags þau ár sem litið er á. - Sannleikurinn er sá að ekki munar miklu á meðalhita þessa tímabils og meðaltals mánaðanna apríl til september - sem við gætum reiknað fyrir fjölmargar stöðvar langt aftur í tímann. En til gamans látum við jafndægrin ráða. 

Við eigum til daglegan meðalhita í byggðum landsins aftur til 1949.

w-blogg230917a

Hér sýnist hafa hlýnað verulega síðustu 70 árin - en mikill munur er þó á stöðunni frá ári til árs. Súlurnar sýna meðaltölin, en rauða línan tíuárakeðju. Græn, stutt strik sýna landsmeðalhita sem reiknaður er út frá sjálfvirku stöðvunum - við sjáum að ekki munar miklu. Nýliðið „sumar“ er í flokki þeirra hlýjustu - þó talsverðu muni hins vegar á því og þeim allrahlýjustu, 2003 og 2014. „Sumarið“ 1960 gerði það gott og sömuleiðis var „þjóðhátíðarsumarið“ 1974 áberandi hlýrra en önnur á kuldaskeiðinu mikla á síðari hluta aldarinnar 20. - Langkaldast var 1979. 

Við þekkjum daglegan meðalhita á Akureyri allt aftur til 1936 - lítum á línurit sem sýnir meðaltöl reiknuð með hjálp þeirra gagna.

w-blogg230917b

Þetta er auðvitað svipuð mynd og sú fyrri - nema hvað nú náum við í „gamla hlýskeiðið“ líka og þar með „sumarið“ 1939 - það hlýjasta á öllu tímabilinu, sjónarmun hlýrra en 2014. Leitnin komin niður í 0,8 stig á öld. 

Við getum reiknað lengra aftur í Reykjavík - en fyrir 1921 vantar nokkuð af gildum einstakra daga í skrána - það væri hægt að reikna stóran hluta þess sem enn vantar (eftir 1871) út og verður e.t.v. gert um síðir, en hefur ekki enn verið gert. Myndin er því nokkuð skellótt framan af.

w-blogg230917c

Tímabilið 1830 til 1853 er lengst til vinstri - nokkuð heillegt. Eins og sjá má virðast allmörg nokkuð hlý „sumur“ þá hafa gengið yfir höfuðborgina. Leitnin er reiknuð - en auðvitað vafasöm. 

Eins og á Akureyri nær 1939 toppsætinu, í þessu tilviki rétt ofan við 2003 og 1979 er kaldast sem fyrr. Hvað sem allri leitni líður þá sjáum við vonandi að glórulítið væri að byrja slíka reikninga á þessu kalda ári - en því miður virðast menn ekkert endilega hika við það. 

Það skiptir svosem ekki stóru fyrir ritstjóra hungurdiska - hann er enn þeirrar skoðunar að framtíð sé ætíð óbundin af allri fortíðarleitni. Varla verður samt gengið framhjá þeirri staðreynd að síðustu 15 ár hafa saman verið hlýrri en við vitum áður dæmi um. 


Horfinn? (í bili)

Undanfarin þrjú ár rúm hefur svokallaður „blár blettur“ á Norður-Atlantshafi fyrir sunnan Grænland og Íslands oft verið áberandi í umræðum um veður og veðurfar. Bletturinn sá er stórt svæði þar sem yfirborðssjávarhiti hefur verið neðan meðallags - og því (oftast) litaður blár á vikakortum. 

Nú ber svo við að hann virðist horfinn - að vísu er sjávaryfirborð lítillega kaldara (miðað við meðallag) á slóðum blettsins heldur en umhverfis - þar sem hiti er langt ofan meðallagsins. 

w-blogg220917a

Kortið er úr greiningu evrópureiknimiðstöðvarinnar. Eins og sjá má er hiti á því nokkuð ofan meðallags víðast hvar - sums staðar mikið. 

En - það er samt varla ástæða til að fagna svo mjög - alla vega ekki í bili. Sumarsólin hitar yfirborð sjávar mjög að sumarlagi en ekki svo langt niður - kaldi sjórinn sem norðvestanáttin bjó til veturna 2014 og 2015 er að líkindum ekki búinn að jafna sig. Hann liggur trúlega enn í leyni neðan yfirborðs. Óvíst er hvort umframvarmi sumarsins nægir til að halda hita ofan meðallags þegar að vinda herðir nú í haust og hlýr sumarsjórinn fer að marki að blandast við þann kalda. 

„Blái bletturinn“ gæti því hæglega birst aftur nokkuð skyndilega í haust - en við vitum það auðvitað ekki með vissu. Síðan er spurning hvernig veturinn fer með sjóinn - þegar kalt loft frá heimskautasvæðum Kanada fer að ryðjast út yfir hann úr vestri og norðvestri.

Síðari myndinni er nappað frá Noregi (sjá tengil á mynd).

w-blogg220917b

Hún sýnir hitamælingar frá bresku hafrannsóknadufli sem staðsett er á milli Nýfundnalands og suðurodda Grænlands. Dufl sem þessi (argo) sökkva niður á um 2 km dýpi og gera mælingar, fljóta síðan upp aftur og senda gögnin frá sér. 

Lóðrétti ásinn sýnir dýpi í kílómetrum en sá lárétti hitann í gráðum. Við sjáum að yfirborðshitinn er rúm 10 stig, en rétt undir yfirborði er hann aðeins um 3,5 stig. Vindur mun hræra upp í þessu efsta lagi og blanda við kaldari sjó neðar. Blöndunin ræðst líka af seltumagni. Í þessu tilviki er yfirborðið reyndar mun seltuminna heldur en það sem dýpra er. Það veldur því (líklega) að þegar vetrar mun blandsjórinn sem verður til með hjálp vinda ekki sökkva þótt hiti fari niður fyrir 3,5 stig - heldur hugsanlega kólna enn meira. - 

En ekki skal ritstjóri hungurdiska neitt um framtíðina fullyrða til þess hefur hann ekki vit. En lesendur mega samt gjarnan velta fyrir sér þessari mynd. 


Bloggfærslur 23. september 2017

Um bloggið

Hungurdiskar

Höfundur

Trausti Jónsson
Trausti Jónsson
Höfundur er veðurfræðingur og áhugamaður um veður.

Færsluflokkar

Mars 2024
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nýjustu myndir

  • w-blogg200324b
  • w-blogg200324a
  • Slide10
  • Slide9
  • Slide8

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (29.3.): 1
  • Sl. sólarhring: 58
  • Sl. viku: 399
  • Frá upphafi: 2343312

Annað

  • Innlit í dag: 1
  • Innlit sl. viku: 361
  • Gestir í dag: 1
  • IP-tölur í dag: 1

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Eldri færslur

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband