Langvinn norðanátt?

Reyndir veðurfræðingar vita að það er eins gott að eiga nóg af spurningarmerkjum á lager - og sömuleiðis birgðir af viðtengingarhætti og úrdráttarorðum. Við notum því orðalagið að líklega sé nokkuð þrálát norðanátt framundan - séu reikningar marktækir. 

Lítum á nokkur veðurkort.

w-blogg171117a

Hér má sjá sjávarmálsþrýstispá evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir kl. 18 síðdegis á sunnudag (19. nóvember). Öflug hæð er yfir Grænlandi (um 1040 hPa) og lægðir suður í hafi. Norðaustanátt er á landinu - ekki alveg orðin hrein þó, (því þrýstingur er hér enn örlítið hærri á Austfjörðum norðanverðum heldur en á Reykjanesi) - en er að verða það.

Nú tekur við þyngri texti - nóg komið fyrir flesta. 

En hæðin yfir Grænlandi er ekki öll þar sem hún sýnist - yfir henni er háloftalægð sem við sjáum á næsta korti.

w-blogg171117b

Hér eru jafnhæðarlínur 500 hPa-flatarins heildregnar, en litir sýna þykktina. Hún mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs, því meiri sem hún er því hlýrra er loftið. Af legu jafnhæðarlínanna má ráða að vindur í 5 km hæð blæs úr vestnorðvestri - býsna stríður. Þrýstingur við sjávarmál fæst með því að draga þykktina frá 500 hPa hæðinni - og lesendur mega trúa því að útkoman er sjávarmálskortið að ofan. Háloftalægðin við Grænland er sumsé full af köldu lofti - svo mikið er af því að vestanáttin yfir landinu verður að austanátt við jörð. 

Við sjáum líka að það er ekkert sérlega kalt í 5 km hæð yfir landinu. Þykktin er rétt neðan við mörk grænu og bláu litanna. En það er mjög kalt í lægðarmiðjunni - sem hreyfist til suðausturs og nálgast landið. Kalt loft er þyngra en hlýtt og þess vegna getur það stungið sér undir það hlýja - sé það í framsókn kemur það fyrr til landsins í neðstu lögum heldur en þeim efri. 

Þetta sést reyndar vel á næstu mynd - sem þeir mega horfa á sem þora - aðrir ættu bara að sleppa henni. 

w-blogg171117c

Sjá má þversnið yfir landið þvert, frá suðri (vinstra megin) til norðurs (hægra megin), eins og merkt er á litla Íslandskortið í efra hægra horni. Gráa klessan neðarlega á myndinni er hálendi landsins. Það stingur sér upp í um 900 hPa hæð. Lóðrétti kvarðinn sýnir þrýstinginn og nær frá 1000 hPa upp í 250 hPa (í um 10 km hæð). Heimskautaröstin ólmast langt yfir landinu og blæs vindur hennar úr vestnorðvestri - svipað og við sáum á 500 hPa-kortinu að ofan. 

Vindörvar sýna vindstyrk og vindátt (athuga þó að stefnan er eins og á hefðbundnum láréttum veðurkortum - „klukkan 9“ er vestanátt. Litirnir sýna vindhraðann. 

Heildregnu línurnar sýna mættishita - en það er sá hiti sem mældist væri loftið dregið niður að 1000 hPa. Við gætum líka kallað hann „þrýstileiðréttan“ hita - og sumir tala um „varmastig“. Mættishiti vex alltaf (eða nærri því alltaf) upp á við og kvarðinn sem notaður er Kelvinstig. Með því að nota Kelvinkvarðann er minni hætta á ruglingi við þann hita sem kemur fram þegar hiti loftsins er mældur.

Það sem á að taka eftir hér er að þessar línur hallast mjög mikið - þær eru mun neðar vinstra megin á myndinni heldur en hægra megin. Veljum við t.d. 286K línuna má sjá að hún er í um 840 hPa hæð lengst til vinstri á myndinni, en uppi í 540 hPa lengst til hægri - munar hátt í 3 km. Það er mun kaldara hægra megin á myndinni heldur en vinstra megin. Við tökum eftir því að jafnmættishitalínurnar eru þéttar á svæði um myndina þvera. Þetta er skilaflötur - hlýtt ofan við - en kalt neðan við. Vel má vera að því fylgi blikubakki - eða þverklósigar (þvera loft) nokkurn veginn samsíða vindstefnu. Veðurspámenn fyrri tíðar horfðu stíft á þverklósigann. Lítum til lofts á sunnudag og fylgjumst með - . 

Þetta skilasvæði á að vera yfir landinu bæði sunnudag og mánudag - kalda loftið sækir þó aðeins á. Síðan á það að hörfa nokkuð snögglega - þá kólnar líka nokkuð snöggt - (séu spár réttar). Þykktin á að falla um 130 metra frá miðnætti til hádegis á þriðjudag, loftið að kólna um 6 til 7 stig. - Þá loksins hefur kalda loftið náð öllum tökum. 

Hvað það svo gerir eftir það er mjög óljóst enn. 


Bloggfærslur 17. nóvember 2017

Um bloggið

Hungurdiskar

Höfundur

Trausti Jónsson
Trausti Jónsson
Höfundur er veðurfræðingur og áhugamaður um veður.

Færsluflokkar

Mars 2024
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nýjustu myndir

  • w-blogg200324b
  • w-blogg200324a
  • Slide10
  • Slide9
  • Slide8

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (29.3.): 34
  • Sl. sólarhring: 70
  • Sl. viku: 432
  • Frá upphafi: 2343345

Annað

  • Innlit í dag: 28
  • Innlit sl. viku: 388
  • Gestir í dag: 27
  • IP-tölur í dag: 26

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Eldri færslur

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband