Af heiðhvolfinu í byrjun árs

Það er best að lauma inn einni færslu með fréttum úr heiðhvolfinu - svo lítið beri á. Eigendafélagið segir að fáir hafi áhuga á slíku og það sé því ekki bloggefni.

Heiðhvolfið hefur komið oft við sögu á hungurdiskum (sennilega um 20 sinnum alls), má þar t.d. nefna  pistil frá 2. janúar í fyrra.  Eins og margir vita er lofthjúpnum skipt í hvolf - eftir því hversu hiti breytist hratt með hæð. Veðrahvolfið er neðst - ofan á því liggja veðrahvörf en heiðhvolfið er þar ofan á. Veðrahvörfin liggja mishátt - hæst í hitabeltinu. Þar eru 16 til 18 kílómetrar upp í þau. Yfir heimskautaslóðum liggja þau lágt - oft í 8 til 10 km hæð en stundum neðar.

Við lítum á tvö kort sem sýna hita í 30 hPa-fletinum og hæð hans. Annars vegar er spákort sem gildir síðdegis á mánudaginn (6.1. 2014) en hins vegar kort frá sama degi í fyrra. Fyrst nýja kortið.

Gríðarmikil lægðarmiðja er yfir Norður-Grænlandi og nær hringrás lægðarinnar um mestallt norðurhvel. Jafnhæðarlínur eru heildregnar og sýna hæð flatarins í dekametrum (1 dam = 10 metrar). Lægðarmiðjan er í 21900 metra hæð - en hæðin við Aljúteyjar er nær upp í 24000 metra (24 km). Hiti í lægðarmiðjunni er um -85°C en hæstur yfir Austur-Síberíu sunnanverðri. Þar er ekki nema -32 stiga frost. Mjög hlýtt er yfir Miðjarðarhafi.

Kortið frá í fyrra er allt öðru vísi.

Á þrettándanum í fyrra (6.1.) skiptist heiðhvolfslægðin snögglega í tvennt - og hvarf nærri því um tíma um mánuði síðar. Hér á landi fengum við fyrst einhverja hlýjustu janúar og febrúarmánuði allra tíma - og síðan varð meðalloftþrýstingur í mars sá hæsti um áratugaskeið. Miklir kuldar ríktu um stund í Vestur-Evrópu og einnig var kalt í Ameríku.

Afgang ársins var mikið rætt um tengsl þessa veðurlags við atburðinn í heiðhvolfinu. Sá orðrómur er á kreiki að meira hafi verið um röskun á heiðhvolfshringrásinni síðustu 4 til 5 árin en verið hefur lengi. Tilhneiging er til að tengja allar stórar uppákomur breyttu veðurlagi vegna aukinna gróðurhúsaáhrifa af manna völdum - og stórir heiðhvolfsatburðir eru ekki undanskildir. En skyldi vera eitthvað til í því?

Í dag (laugardaginn 4. janúar) er allt með felldu í heiðhvolfinu - eða hvað? Ritstjórinn gefur  heiðhvolfinu auga á næstu vikum (eins gott).