Smávegis um árstíðasveifluna

Við förum aðeins út fyrir þægindarammann (rétt einu sinni) og lítum á árstíðasveiflu hæðar 500 hPa-flatarins og þykktarinnar yfir landinu. Hér verða fyrir meðaltöl allra mánaða frá janúar 1995 að telja og til nýliðins desember. Fyrst er það þykktin.

 

Lárétti ásinn sýnir árin - merkt er með tveggja ára bili. Lóðrétti ásinn er þykktin í dekametrum (1 dekametri = 10 metrar). Þykktin mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs. Af eðlilegum ástæðum er hún miklu meiri að sumarlagi heldur en á vetrum. Hér er auðvelt að telja hvort sem er toppa eða dældir - allt er með reglulegum hætti. Andardráttur sumars og vetrar leynir sér ekki.

En í myndinni eru líka mörg smáatriði. Neðstu dældir (gjár) ritsins eru kaldir mánuðir. Allra lengst til vinstri eru þrír mánuðir í röð undir 5200 metrum. Þetta eru janúar til mars 1995, mars sjónarmun kaldari en hinir. Í samkeppni um neðsta sætið eru líka febrúar 2002 og desember 2011 - góðkunningjar meðalhitanörda.

Efst teygir sig ágúst 2006 - einn af mjög hlýjum ágústmánuðum nýrrar aldar, en þó ekki sá hlýjasti hér í niðurheimum lofthjúpsins. En mun verra samband er á milli mánaðarmeðalþykktar og mánaðarmeðalhita að sumarlagi heldur en er á vetrum. Sambandið er reyndar lakast í ágúst (en nokkuð gott samt). Það er einmitt frá miðjum júní, í júlí og ágúst sem sjávarloftið er ágengast við landið og líklegast til að kæla það - án íhlutunar háloftanna.

Við skulum líka taka eftir vöntun mánaða með þykkt undir 524 dekametrum 2003 og 2004.

En þá er það 500 hPa hæðin:

Hér er líka auðvelt að greina að sumar og vetur - en veturnir eru mun breytilegri heldur en á þykktarmyndinni, t.d. var veturinn 2012 til 2013 hálfmisheppnaður - þar er enginn mánuður áberandi lágur. Desember síðastliðinn nær góðu máli - rétt eins og hinn kaldi bróðir hans 2011. Að sumarlagi var hikstinn á tímabilinu mestur 2001. Þá var hæðin í júní og september meiri heldur en í júlí og ágúst. Dálítið misheppnað - ef ritstjórann misminnir ekki var sumarið sérlega skúrasælt á hálendinu. Sólin að reyna að bæta úr skorti á hlýjum háloftum. Síðastliðið sumar (2013) er toppurinn fremur mjósleginn heldur en stýfður - en er þarna samt.

Það er ágætt að stara aðeins á þessar myndir - en varist að láta þær valda spennu.