Óróleg vika framundan?

Næstu dagar gætu orðið mjög órólegir í veðri, hvassviðri, rigning og hiti. 

Mjög hlýtt var víða um land í dag (sunnudag 6. september), sérstaklega eystra þar sem hiti komst yfir 20 stig á allmörgum stöðvum og hæst í 22,9 stig á Seyðisfirði. Það jafnar hæsta hita ársins á landinu til þessa, en hann mældist fyrir nokkrum dögum á Sauðanesvita.

Hitamet septembermánaðar féllu 13 stöðvum, þar af á nokkrum sem mælt hafa lengi, það eru: Papey (1998), Bjarnarey (1996), Eskifjörður (1998), Egilsstaðaflugvöllur (1998) og Hallormsstaður (1997). Hitinn á Egilsstaðaflugvelli var lítillega hærri í dag (22,0 stig) heldur en það hæsta sem þar mældist á mönnuðu stöðinni í september (21,9 stig, 5. september 1958). Þetta var alvöruhitaskot - þetta var hæsti hiti ársins á 25 stöðvum - og 16 vegagerðarstöðvum að auki - spurning hvort eitthvað verður bætt um betur úr þessu - aldrei þó að vita. 

Almennt eru spár á því að ekki verði hámark morgundagsins (mánudags) alveg jafnhátt, en samt er alveg möguleiki á því. Bæði þykkt (sem mælir hita í neðri hluta veðrahvolfs) sem og mættishiti í 850 hPa spá sýna vænlegar tölur. 

Sá má mættishitakort evrópureiknimiðstöðvarinnar sem gildir kl. 18 á morgun hér að neðan. Mættishiti segir til um hver hiti lofts sem statt er í 850 hPa hæð (á kortinu í um 1500 metrum yfir sjávarmáli) yrði ef takast mætti að draga það niður í 1000 hPa - án innblöndunar. Í reynd er þetta nokkuð erfitt verkefni - vind þarf til - hentug fjöll og fjallabylgjur - og helst sólskin líka. Fer þetta sjaldan saman - en aldrei þó að vita.

Hér má sjá að mættishiti yfir Austfjörðum verður í hæstu hæðum á morgun. Einhvern veginn svona - eða heldur betri - hafa skilyrðin verið þegar landshitamet septembermánaðar var sett á sínum tíma, 12. dag mánaðarins, 1949. Þá var þykktin að vísu enn meiri en spáð er á morgun - 5626 metrar þar sem mest var við landið (samkvæmt endurgreiningu bandarísku veðurstofunnar). Á morgun er þykktarhámarkið um 5800 metrar. 

En raunverulegur möguleiki er á því að hitinn verði sá hæsti á landinu á árinu á morgun (mánudag). - En við verðum bara fyrir hóflegum vonbrigðum gerist það ekki - líkur eru minni en meiri. 

En hlýindin eystra standa líka á þriðjudag - og aðfaranótt miðvikudags - staðbundin septembermet eru möguleg allan þann tíma. Þá á erfið lægð að koma sunnan úr höfum. Hún er erfið bæði vegna þess að henni gæti fylgt verulegt hvassviðri - en líka vegna þess að reiknimiðstöðvar virðast ekki ná mjög góðu taki á henni - hún gæti hreinlega gufað upp. 

Hluti vandans er að hún er rétt svo að verða til - og óvenjulangt suður í hafi. Það er mjög erfitt að koma kröppum lægðum þessa leið - nánast ekki hægt. Seint annað kvöld verður komið fárviðri í kringum lægðina (sé að marka evrópureiknimiðstöðina) og sýnir kortið hér að neðan stöðuna á miðnætti.

Jafnþrýstilínur eru heildregnar, strikalínur sýna þykktina og litir þrýstibreytingu síðustu 12-klukkustundir. Af litum og þrýstilínum má sjá að hér er um óvenju krappa lægð að ræða miðað við septembermánuð. Hún stefnir norður. 

En eins og áður sagði er mjög erfitt fyrir lægðir sem orðnar eru þetta djúpar og krappar á þessum slóðum að komast alla þessa leið. Reiknimiðstöðvar eru allar sammála um að hún grynnist mikið á þeirri leið - en sunnan og suðaustanveðrið á undan henni virðist eiga að halda styrk sínum að mestu óskertum - þar til lægðin er komin í námunda við Ísland um sólarhring síðar (á þriðjudagskvöld). - Þá gufar það upp. 

Þriðja kortið sýnir vinda í 300 hPa á þriðjudagskvöld - þá er háloftaröstin rétt suðvestan við land - og hvassviðrið - ef það kemur á annað borð tengist henni náið. Enn er sem sagt von til þess að við sleppum. 

Þetta er ekki sérlega aðlaðandi staða - en hlý er hún. Á sjávarmálskortinu hér að ofan er svo önnur lægð - við Nýfundnaland. Hún á að plaga okkur síðar í vikunni, dýpri en sú fyrri - en annarrar gerðar. Rétt að fylgjast með henni líka. 

Útlit er því fyrir spennandi viku hjá þeim sem fylgjast náið með veðri (eins og venjulega). 

Sjávarhitavik ágústmánaðar

Sjór er enn kaldur suður í hafi - en fremur hlýtt er norðurundan. Kortið sýnir vik frá meðallagi áranna 1981 til 2010 - eins og evrópureiknimiðstöðin reiknar.

Heildregnu línurnar sýna meðalsjávarmálsþrýsting. Þar er austanáttin áberandi, norðan lægðarmiðju skammt sunnan við land. Litir sýna hitavikin - þau bláu eru neikvæð en þau jákvæðu eru gul og brún.

Enn er kalt suður í hafi - miðað við árstíma. Trúlega heldur þetta ástand áfram. Enn er hlýtt í norðurhöfum enda er hafís með minnsta móti - í langtímasamhengi. 

En kortið sýnir aðeins ástandið í yfirborðslögum - haustkólnun og vaxandi vindur eykur blöndun á næstu vikum og þá fáum við að sjá hvort eitthvað leynist rétt undir yfirborði. 

Sumardagafjöldi 2015

Ritstjórinn telur nú sumardaga ársins 2015 í Reykjavík og á Akureyri - rétt eins og gert hefur verið áður. Þeir sem vilja forvitnast um skilgreiningar verða að leita í gömlum pistlum - en hér eru niðurstöður - og samanburður - á myndum. 

Fyrst Reykjavík.

 

Sumardagarnir 2015 reynast vera 26 í Reykjavík - það er tvöfalt meðaltal áranna 1961 til 1990 (blá strikalína) og líka tvöfaldur fjöldi ársins 2013. Dagarnir eru heldur færri en í fyrra - en samt verður útkoman að teljast viðunandi - alla vega langt yfir almennri flatneskju kalda tímabilsins sem miðaldra og eldri lesendur muna svo vel. - En auðvitað líka mun færri en á öndvegissumrum áranna 2003 til 2012. 

Fyrsti sumardagurinn kom 26. júní - þá urðu dagarnir svo sex í röð (5 í júní). Júlísumardagarnir voru 13 - og í ágúst voru þeir 8. Sumardagalíkur eru ekki miklar í Reykjavík í september - en koma þó stöku sinnum - ef - þá gjarnan fleiri en einn. 

Þetta lítur ekki eins vel út á Akureyri - reyndar mjög illa.

Sumardagarnir á Akureyri teljast ekki nema 15 í ár og hafa aldrei verið færri á öllu viðmiðunartímabilinu (frá og með 1949) - voru 16 sumarið 1979. Meðaltalið 1961 til 1990 er 36. 

Einn sumardagur skaut upp kollinum í apríl, í júní voru þeir 5, aðeins einn í júlí (aldeilis með endemum á þessum annars sumargóða stað). Ágúst bætti aðeins um betur, sumardagarnir í þeim mánuði urðu 8. Mjög líklegt er að einhverjir bætist við í september - að meðaltali koma 5 sumardagar á Akureyri eftir 1. september - þannig að trúlega fer sumarið 2015 upp fyrir 1979 (og e.t.v. fleiri) þegar upp verður staðið. Annars er aldrei á vísan að róa. 

Lesendur ættu að hafa í huga að sumrinu er formlega ekki lokið og eru að venju beðnir um að taka talninguna ekki alvarlega - hún er leikur. 

Ritstjórinn mun á næstunni líka reikna sumarvísitölur ársins 2015 rétt eins og síðustu ár. Hvað skyldi koma út úr þeim reikningum? 

Tengill á pistil þar sem finna má sumardagaskilgreininguna.

Viðbót undir kvöld 2. september:

Það þarf ekki nema örfáa daga í september til að hífa töluna á Akureyri upp í 3. lakasta sæti og möguleikar eru vissulega á betri árangri. Sumarið 1958 var staðan afleit í ágústlok - sumardagarnir aðeins 11, en í september bættust 14 við og árið endaði í 25, laklegt - já, en venjulega laklegt. Í september 1996 urðu sumardagarnir á Akureyri 16 - það er það septembermet á árunum 1949 til okkar daga. Það hefur aðeins gerst 6 sinnum að enginn sumardagur hefur skilað sér eftir ágústlok á Akureyri.

Þegar þetta er skrifað hefur einn septembersumardagur þegar bæst við á Akureyrarlistann.