Dýpri lægð - en samt ..

Landsynningur - útsynningur. Veðurlagið þessa dagana ætti að festa þessi hugtök í minni.

Landsynningurinn er suðaustanillviðri með rigningu, slyddu eða snjókomu - í þessari líkindaröð því frostleysa fylgir langoftast. Við þurfum ekki endilega að festa okkur nákvæmlega við 130 til 140 gráður suðaustanáttarinnar - landsynningshugtakið leyfir víðara áttabil. 

Útsynningurinn er aftur á móti hryðjuveður í suðvestanátt, oftast með éljum á vetrum - kannski slydduéljum - en sé hiti neðan frostmarks og élin efnismikil getur allt runnið saman í nær samfellt hríðarkóf - slíkt er þó ekki mjög algengt. Við tölum helst ekki um útsynning ef það er samfelld súld eða rigning sem fylgir suðvestanáttinni. Það er sama og með landsynninginn að við leyfum okkur að nota hugtakið á víðara áttabili heldur en 220 til 230 gráða suðvestanáttarinnar - reyndar allt að vestri - en standi áttin hærra en er komið í útnyrðinginn - sem er annars eðlis. 

En þegar þetta er skrifað blæs útsynningur á glugga á ritstjórnarskrifstofum hungurdiska - enn er þó bleyta í honum en ætti að stirðna á götum fljótlega.

Bæði landsynningur og útsynningur eru oft mun verri viðfangs á heiðum og fjallvegum heldur en í lágsveitum. Þar verður síður frostlaust í sviptingunum, snjór leikur laustum hala svo úr verður algjörlega glórulaust veður. Hálendið er svo illt viðfangs þegar næðir - hver sem svo áttin er. Það ætti varla að þurfa að nefna það.

Útsynnings- og landsynningsveður gera sig líka gildandi um norðaustanvert landið. Landsynningurinn sérstaklega þó á heiðum og fjöllum Norður-Þingeyjarsýslu og Norður-Múlasýslu. Útsynningurinn hins vegar á Tröllaskaga og á mörkum hálendis og heiða í Suður-Þingeyjarsýslu - en hann dettur oftast fljótt niður nái hann sér upp. Vestsuðvestanáttin á Öxnadalsheiði hefur hrellt margan manninn þegar vel leit út í byggðum.  

En fimmtudagurinn 5. mars verður útsynningsdagur. Á föstudagsmorgun gengur svo ný landsynningsgusa yfir.

Kortið sýnir spá evrópureiknimiðstöðvarinnar fyrir fimmtudagssíðdegi (5. mars) kl.18). Illviðrislægð dagsins í dag er komin langt norður í höf en lægðardrag situr á Grænlandshafi. Þegar hér er komið sögu er að réttast úr jafnþrýstilínunum yfir landinu - hæðarsveigja að taka við af lægðarsveigju. Þessu veldur ruðningur á undan föstudagslægðinni sem nálgast óðfluga. 

Greiningar töldu miðjuþrýsting lægðar dagsins í dag (miðvikudags) vera um 960 hPa - hún var lítillega farin að grynnast, en föstudagslægðin á að fara niður fyrir 945 hPa - að sögn. Þetta gerir hana ekki endilega verri - sé að marka spárnar verða landsynningsillindin líklega skammvinnari heldur en var í dag - en við látum Veðurstofuna um að fylgjast með því. 

Svo er að skilja að útsynningur nýju lægðarinnar eigi að ríkja í nokkra daga - áður en næsta lægð ber landsynning til okkar. En samkomulag hefur ekki tekist um það hvort hann verður slæmur alla dagana - við getum vonað það besta - en þeir sem eru á faraldsfæti eiga að sjálfsögðu að fylgjast vel með. 

Nú, þessum stormum og áttalauslæti fylgir afarvont sjólag og stórstreymi ýfir það væntanlega enn frekra upp í röstum umhverfis landið - hinn lági loftþrýstingur er líka varasamur samfara háflóði. Eins gott að ferðamenn í fjörum landsins vari sig á briminu. 

Athugasemdir

[Þorkell Guðbrandsson (IP-tala skráð) 5.3.2015 kl. 14:08]

Talandi um brim. Í suðvestlægum vindáttum er brimið á svæðinu frá Hellnum vestur og norður um að Öndverðarnesi oft mjög tilkomumikið og ógnvekjandi. Rétt norðan Dritvíkur er t.d. þekkt gjá, þar sem brimið sprautast hátt í loft þegar hæfilega stendur á sjó og vindátt sömuleiðis. En það er ekki síður minnisstætt að standa við Skálasnagavita (Svörtuloftavita) og finna hraunið bifast undir fótum sér þegar Ægir konungur löðrungar hamrana. Verstur fjárinn að ég á enga mynd nærtæka af þessum átökum.