Sumargæði í Reykjavík síðustu 90 árin

Fyrir nokkru reyndu hungurdiskar að telja sumardaga í Reykjavík. Í þeirri talningu kom í ljós að síðustu sumur hafa verið sérlega gæf hvað slíka daga varðar. Reyndar eru yfirburðir þeirra fram yfir fyrri sumur svo mikil að ótrúlegt má teljast. Nú er reynd önnur nálgun.

Hún fer þannig fram að litið er á fjóra veðurþætti. Þeir eru mánaðameðalhiti, mánaðarúrkoma, sólskinsstundafjöldi mánaða og úrkomudagafjöldi mánaða. Dagur er talinn úrkomudagur sé sólarhringsúrkoma einn millimetri eða meiri. Í upphafi var miðað við tímabilið 1933 til 2012 - 80 ár og hver mánaðanna júní, júlí og ágúst teknir sér.

Næst var júnímánuðum raðað frá þeim hlýjasta til þess kaldasta. Sextán hlýjustu mánuðirnir (fimmtungur úrtaksins) fengu einkunnina 1, næstu sextán 2 og þeir sextán köldustu fengu töluna fimm. Sömu aðferð var beitt á hinar breytistærðirnar þrjár, sólríkustu mánuðirnir fengu 1 í einkunn en sextán þeir lökustu töluna 5, þurrustu mánuðirnir og þeir sem fæsta áttu úrkomudagana fengu 1 í einkunn, en þeir votustu og úrkomutíðustu fengu 5. Eins og sjá má eru gæði hér metin að nútímahætti. Landbúnaður vill frekar að júní sé tiltölulega úrkomusamur en hlýr - en síðan taki þurrviðri með hlýindum við.

Að lokum eru tölur mánaðanna þriggja ár hvert lagðar saman. Því hærri sem talan er því laklegra var sumarið.

Nú verður að upplýsa að upphaflega ætlaði ritstjórinn að búa til eins konar hrakdagatal fyrir Reykjavík - í andstöðu við sumardagatalið. Í ljós kom hins vegar að virkilegir hrakdagar reyndust fáir og furðumörg sumur án slíkra daga. Sú aðferð sem notuð var reyndist sumsé misheppnuð (og þarf ekki að upplýsa meir um hana). Þá var gripið til aðferðarinnar að ofan - hugmyndin var að leita að rigningasumrum og rigningamánuðum. Þess vegna er hærri einkunn gefin fyrir verra veður - því hærri sem talan var því lakari er mánuðurinn.

En - þegar þetta var komið á mynd varð einhvern veginn ankannanlegt að bestu sumrin skyldu skora lægst. Lokahnykkurinn varð því sá að snúa lokakvarðanum við - á myndinni hér að neðan eru það því bestu sumrin sem fá hæsta einkunn. Tímabilið var síðan lengt aftur til 1921, en sömu einkunnabil notuð.

Eitt sumar skoraði á fullkomlega neikvæðan hátt - fékk núll í einkunn, allir veðurþættir allra mánaðanna fengu 5 - fullkomna skor á hrakviðrakvarðanum, en núll í gæði. Þetta er auðvitað hið illræmda sumar 1983. Ekkert sumar á tímabilinu náði mestu hugsanlegri gæðaskor, 48, en sumarið 2009 komst næst því með 41 stig. Sumur síðustu ára skera sig úr - eins og í sumardagatalningunni - en fá smásamkeppni frá árum í kringum 1930.

Topp-tíu listinn er svona:

röð	ár		gæðaeinkunn
1	2009		41
2	1928		40
2	1931		40
4	2010		39
4	2012		39
6	2011		38
7	1951		37
7	1957		37
7	2007		37
10	1927		36
10	1958		36

En minnt er á að þetta gildir fyrir Reykjavík - líklegt er að ámóta listi eigi við um landið suðvestanvert, en annar norðaustanlands. En lítum líka á botnsætin - þar ættu rigningasumrin að liggja:

röð	ár		gæðaeinkunn
1	1983		0
2	1925		6
2	1984		6
4	1976		8
5	1923		9
6	1955		10
6	1975		10
6	1989		10
9	1969		11
10	1995		12
11	1937		13
12	1947		14
13	1940		15

Af frægum rigningasumrum saknar maður helst sumarsins 1972 - en á listanum eru að öðru leyti góðkunningjar veðurnörda. Þau munu þó varla mörg muna 1925 - en það sumar á nokkuð óvænta innkomu - ritstjórinn hefði heldur veðjað á að 1926 væri í hópnum.

Tveir júnímánuðir (2008 og 2012) náðu toppskor (16 stigum) í gæðum en júní 1923, 1979 og 1983 liggja á botninum. Fimm júlímánuðir eru með fullt hús gæða (1936, 1939, 1957, 1958 og 2009), júlí 1925, 1983 og 1989 eru í botni (núll stig). Enginn ágústmánuður er með 16 stig, ástæðan er sennilega sú að sól hefur lækkað á lofti og mikill hiti og mikið sólskin falla síður saman þegar liðið er á sumarið - en það hlýtur samt að koma að því. Þrír ágústmánuðir eru með 15 stig, 1931, 1960 og 2011. Þrír ágústmánuðir ná engu stigi, 1937, 1976 og auðvitað 1983.

Af uppgjöri einstakra mánaða má sjá að fullteins góðir mánuðir hafi komið á árum áður og þau síðustu, en úthald sumra áranna frá og með 2009 hefur verið mjög sérstakt.

Hvar 2013 endar vitum við ekki, en júní virðist það sem af er liggja undir meðalgæðum samkvæmt matsaðferð dagsins.

Hér er auðvitað um leik að ræða en ekki loftslagsvísindi - lesendur hafi það í huga.

Viðbót: Listi um einkunnir einstakra mánaða og sumra er í viðhengi. Þar má einnig finna samskonar mat fyrir Akureyri. Verði þeim að góðu sem vilja neyta.

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Reykjavíkur-og-Akureyrarsumur

Athugasemdir

[Sigurður Þór Guðjónsson, 27.6.2013 kl. 15:12]

Skemmtilegur sumarleikur. En gaman væri nú að sjá, t.d. í fylgiskjali, einkunnargjöf allra mánaðnna hvers fyrir sig og svo sumranna líka.

[Trausti Jónsson, 27.6.2013 kl. 21:26]

Sigurður. Fylgiskjalið gleymdist þegar færslan var sett inn - en er nú komið á sinn stað. Sem bónus er þar líka að finna samskonar uppgjör fyrir Akureyri.

[Emil Hannes Valgeirsson, 27.6.2013 kl. 23:16]

Þetta er auðvitað áhugavert og nú getur maður farið að bera saman við eigið einkunnakerfi. Einhver munur er hér og þar enda aðferðir ólíkar, en við erum sammála um besta sumarið og það sísta frá upphafi minna skráninga 1986.

[Trausti Jónsson, 28.6.2013 kl. 00:17]

Emil, það er gaman að eitthvert samræmi sé með mati þínu og þessu. Auðvitað er hægt að bæta um betur hérna megin og gera þetta vandvirknislegar. Það eru t.d. alls konar misduldir gallar sem leynast í „minni“ aðferð, t.d. sá að hún gefur ekki möguleika á metingi milli stöðva. Langalvarlegasta gallann ætla ég ekki að upplýsa - en hann stendur á nærbuxunum einum ef vel er leitað - t.d. með því að endurtaka matið lið fyrir lið. Það eru hins vegar fáir sem nenna að standa í því. En - topp- og botnlistar verða nær þeir sömu. 

[Björn J. (IP-tala skráð) 28.6.2013 kl. 00:27]

Spái því að þetta sumar lendi mjög neðarlega á gæðaskalanum, því miður   Mun sennilega fá mínus 5-10 stig í gæðaskalanum.
Þori næstum að veðja stórfé á þetta, því þær langtímaspár sem ég hef séð, benda því miður til áframhaldandi vætu og svölu veðri.  Það er einfaldlega ekkert sem bendir til annars, því miður.

Sumarið 1983 var töluvert betra en sumarið í ár, því allur maí það ár var bjartur og sólríkur og nokkuð hlýr. 
Það sama varð ekki sagt um maí nú í ár sem var sólarlítill, svalur og vætusamur.

Hitinn hefur örsjaldan farið yfir 11 gráður nú í sumar, og sólin sjaldan sést nema nokkrar mínútur í einu.

Þetta er eitt lengsta stöðugleiktímabil í veðri sem ég man eftir.  Það búið að vera nær algjörlega verið sama veðrið hér um slóðir síðan í seinnihlutan í apríl nú í vor og allar hrofður að svo verði næstu 2 vikurnar.

Það má búast við því að það verði sprenging í sólarlandaferðum landans nú seinna í sumar og sennileg verður algjört met slegið í þeim efnum.

En mér skilst að veðurspekúlantar og loftslagshlýnunarhræðslumenn séu hæst ánægðir með sumarið í ár og finnst það bar hafa verið gott.  Sennilega hafa þeir fengið nett flass-bakk til rigningarsumranna á árunum milli 1970-1980 sem að þeirra mati eru"eðlileg" sumur.

Sumarið 2013 mun svo sannarlega bera heitið; "The Year Without a Summer" og mun bera það nafn með rentu.

Minni á að seinni partinn nú í dag (fimmtudag 27. júní) var skúraveður og hiti 8-9 stig.
Fyrir u.þ.b. hálfu ári, eða laugardaginn 22. des. 2012 var veðrið reyndar betra en þetta því þá var þurrt og skýjað og hiti 8 stig.

[Sigurður Þór Guðjónsson, 28.6.2013 kl. 00:51]

Eftir þessum kvarða koma síðustu sumur ótrúlega vel út í mörg ár, ekki bara í Reykjavík heldur líka fyrir norðan þó stundum hafi menn undanfarin ár verið að kvarta yfir lélegum sumrum þar. En nú eru þáttaskil. Hingað og ekki lengra, segir náttúran!

[Sigurður Þór Guðjónsson, 29.6.2013 kl. 15:46]

Er það ekki fullmikið að segja með breyttu orðalagi að það sem af er sumars núna (28.6.) sé töluvert verra en  1983? Reyndar var meira sólskin núna í maí en 1983 en aðeins kaldara þá í Reykjavík en talsvert hlýrra á landinu öllu en maí er nú varla sumarmánuður. Það nær svo engri átt að jafna júní 2013 við sumarástandið 1983. En alltaf er spennandi að vita af einhverjum veðurspekúlöntum g gaman væri að vita við hverja er þarna átt. Skyldi ég nokkuð þekkja þá?!!

[Sigurður Þór Guðjónsson, 29.6.2013 kl. 17:21]

Hlýrra sem sagt í maí 1983 í Reykjavík en 2013  en þó kaldara á landinu.