Frá júní yfir í júlí

Margir hafa áhyggjur af því að kuldi fylgi kulda, kaldur júlí komi á eftir köldum júní. Sannleikurinn er sá að júní segir nærri því ekki neitt um júlí. Hlýr júlí getur fylgt köldum júní - en munum líka að kaldur júní getur líka verið undanfari kulda í júlí. En lítum á mynd sem sýnir hitabreytingu frá júní yfir til júlímánaðar í Stykkishólmi. Fyrsta árið sem við getum reiknað er 1808. Mælingar áranna 1798 til hausts 1807 byggja eingöngu á mælingum Sveins Pálssonar náttúrufræðings og læknis í Kotmúla í Fljótshlið. Sveinn var oft að heiman að sumarlagi og mælingar á þeim tíma árs því stopular hjá honum. Við vitum meira um vetrarhita á þeim tíma.

Lóðrétti ásinn sýnir hitamun júlí og júní, því hærri sem talan er því hlýrra var í júlí miðað við mánuðinn á undan. Punktalínan sýnir meðalhækkun hita, 1,8 stig, sem júli er að jafnaði hlýrri heldur en júní. Á myndinni má sjá að á 19. öld er meðalhlýnunin meiri heldur en síðar. Ég held að það sé rétt. þótt óvissa sé að vísu allmikil í mælingum fyrir 1850. Skýringin væri sú að heimskautaloftið hafi verið heldur þyngra í vöfum á þessum hafísatímum heldur en síðar var, - sólin hins vegar jafndugleg.

Sumarið 1917 sker sig úr fyrir mikla hlýnun, þá kom mjög hlýr júlí á eftir köldum júní. Nokkur ár fyrir 2000 sýna einnig mikla hlýnun, síðast 1997. Eftir aldamót hefur munurinn verið nærri langtímameðaltalinu. Við sjáum einnig að nokkrum sinnum hefur júlí verið kaldari heldur en júní. Síðast gerðist það 1970 og 1963. Eldri lesendur muna sumir volæði þessara tveggja júlímánaða, ótrúlegir veðuratburðir.

Á 19. öld  eru tilvikin þannig að venjulegir eða svalir júlímánuðir komu á eftir fádæma hlýjum júnímánuðum. Þannig var það alla vega 1871, en tölunum frá 1831 fylgir talsvert meiri óvissa.

Síðari mynd dagsins sýnir meðalhita í júní og júlí á Akureyri. Henni er ætlað að upplýsa að engin fylgni er milli hita mánaðanna tveggja.

Lárétti ásinn sýnir meðalhita í júní, en sá lárétti hita júlímánaðar. Þeir sem vanir eru myndum af þessu tagi sjá að sáralítil fylgni er á milli. Kaldasta júní fylgdi þó kaldasti júlí (hryllingssumarið 1882). Sömuleiðis virðist tilhneiging vera til þess að óvenju hlýjum júnímánuðum fylgi ekki óvenju kaldir júlímánuðir. Tökum lítið mark á júlí 1855 - hann fær þó að fylgja með, hér er ekkert falið.

Niðurstaðan er því sú að næsti mánuður, júlí 2011, ber ekki með sér neinar kuldaerfðasyndir yfir í júlí, hann er óskrifað blað. Svo sjáum við bara til.