Úr október inn í nóvember og - hver verður ársmeðalhitinn 2010?

Október veit ekkert um nóvemberhitann. Hins vegar vitum við að hér í Reykjavík kólnar að meðaltali um 2,9 stig milli þessara mánaða. Það er rétt tæplega 0,1°C á dag. Venjulega gerist það í einhverjum tilviljanakenndum stökkum frekar en jafnt og þétt.

Myndin sýnir hitabreytingu milli október og nóvember í Reykjavík frá 1866 til 2009. Ekki sést nein langtímaleitni. Breytingar á veðurfari hafa ekki aflagað þennan hluta árstíðasveiflunnar. Með góðum vilja má þó sjá sitthvað á myndinni. T.d. hefur kólnunin milli mánaðanna farið minnkandi síðustu áratugina og ef við hefðum aðeins þann hluta myndarinnar myndum við draga þá ályktun að minna kólni milli mánaðanna með hækkandi ársmeðalhita (veðurfarsbreytingar?). Það styður þá ályktun að munurinn var minni á fyrra hlýskeiði, frá 1925 til 1965 heldur en á kuldaskeiðinu sem síðan tók við. En - munurinn var ámóta mikill (eða lítill) á þeim hluta 19. aldar sem við sjáum á myndinni. Sem sagt - engar marktækar langtímabreytingar. 

Það er hins vegar athyglisvert að 10 sinnum var nóvember hlýrri en október (mest 1987) og einu sinni (1882) kólnaði um 8 stig milli mánaðanna.  

Í tilefni af því hversu hlýtt árið hefur verið til þessa hef ég talsvert verið spurður að því hvort árið verði methitaár í Reykjavík. Mér finnst allaf dálítið óþægilegt að gefa út spádóma af þessu tagi - þegar tveir mánuðir (rúmir) eru eftir af árinu. Sannleikurinn er hins vegar sá að mjög góð fylgni er á milli hitans fyrstu 10 mánuðina og árshitans. Er hún það góð að hægt væri að sleppa mælingum afgang ársins? Nei ekki alveg, en sé litið á allan tímann frá 1870 hefur langoftast munað minna en 0,4 stigum á raunveruleikanum og spá sem gerð er út frá hitanum fyrstu 10 mánuði ársins.

Aðeins einu sinni hefur spáin lent í algjörri klessu. Það var haustið 1880. Árið hafði verið hlýtt, sumarið fádæma hlýtt en haustið kaldara. Síðan kom kaldur nóvember og desember með ólíkindum. Þá var meðalhitinn í Reykjavík -6,9 stig!

En hvernig er þá ástandið nú? Október er nú ekki alveg búinn þannig að ég læt aðra um að gera spána, en hér er reynslujafnan fyrir þá sem vilja sjálfir setja tölurnar inn:

Ársmeðalhiti (áætlaður) = -0,411 + 0,937 x [meðalhiti fyrstu 10 mánaða árs] 

Takið eftir mínustölunni á undan 0,411. Útkoman - ja - hún er spennandi.

 

 

Athugasemdir

[Emil Hannes Valgeirsson, 29.10.2010 kl. 20:21]

Miðað við það sem október stefnir í þá fæ ég út jöfnun á hitametinu frá 2003 útfrá þessari jöfnu en það er í samræmi við óvísindalegri aðferð sem ég hef notað. Á dagskránni hjá mér er að skoða þetta eftir mánaðarmót okt/nóv eins og undanfarin ár.

[Trausti Jónsson, 30.10.2010 kl. 01:05]

Emil. Ég er ekkert viss um að þín aðferð sé svo mikið óvísindalegri en sú sem ég bendi á, en ég hef notað hana til að búa til ársmeðalhita fyrir veðurstöð ef einhverja mánuði vantar svo illa að vart sé annarra kosta völ - vilji maður árshitann. Hún er reyndar víða notuð í slíkum aðstæðum, en fleiri einnig. Ég á formúlur sem þessa fyrir öll mánaðatímabil framan af ári. Ekkert vit er í að áætla árshitann fyrr en mars er liðinn, en síðan batnar áætlunin smátt og smátt og eftir að september er liðinn er áætlunin - oftast - ansi góð. Hún er þó varla svo góð að hún geti raðað í metsæti með fullri vissu, en örin er alla vega enn á réttri leið í mark.